Epistola ad fratres de Monte Dei
Wilhelm, Saint-Thierry, Abt
Kurzformat
Epistola ad fratres de Monte Dei / Guilelmus de Sancto Theodorico - Zweites Drittel des 13. Jahrhunderts
1 Band (132 Blätter) : 19 x 14,5 cm - Pergament
-
Luzern, ZHB, P.31.4
LEADER | 00000ntmaa2200000 c 4500 | ||
---|---|---|---|
001 | 991170351548005501 | ||
005 | 20240312023506.0 | ||
008 | 000000q12001249xx 00| | lat d | ||
019 | |a Exemplarspezifische Aufnahme, gesperrt für Veränderungen und das Anhängen von Signaturen. |5 CH-ZuSLS RZS / 26072023 / wiga | ||
035 | |a (HAN)000189995DSV05 | ||
035 | |a (EXLNZ-41SLSP_NETWORK)991170351548005501 | ||
035 | |a (41SLSP_RZS)9914249325405505 |9 (41SLSP_RZS)9914249325405505 | ||
040 | |a CH-001880-7 |b ger |e HAN-Katalogisierungsregeln | ||
046 | |a q |c 1200 |e 1249 | ||
100 | 1 | |a Wilhelm |c Saint-Thierry, Abt |d 1075-1148 |0 (DE-588)118633023 |4 aut | |
245 | 1 | 0 | |a Epistola ad fratres de Monte Dei |c Guilelmus de Sancto Theodorico |
264 | 0 | |c Zweites Drittel des 13. Jahrhunderts | |
300 | |a 1 Band (132 Blätter) |c 19 x 14,5 cm | ||
336 | |b txt |2 rdacontent | ||
337 | |b n |2 rdamedia | ||
338 | |b nc |2 rdacarrier | ||
340 | |a Pergament | ||
506 | |a Es gelten die Benutzungsbestimmungen der ZHB Sondersammlung | ||
510 | 4 | |a Bretscher-Gisiger, Charlotte; Kamber, Peter; Mangold, Mikkel. - Katalog der mittelalterlichen Handschriften des Klosters St. Urban. - Dietikon-Zürich, 2013, S. 194-196 | |
541 | |f ZHB Luzern Sondersammlung | ||
546 | |a Lateinisch | ||
561 | |a Herkunft: Für die in der Literatur postulierte Herkunft aus St. Urban fehlen Anhaltspunkte. | ||
561 | |a IIIr "Sancti Urbani Bibliothecae", 1r "Sancti Urbani", 17. Jh., IIIr Stempel "Kantonsbibliothek Luzern", 20. Jh. | ||
563 | |a Mit braunem Leder bezogene Pappdeckel, St. Urban 1717–1726. Braun-weisse Kapitale. Schnitt rot-blau gesprenkelt. Bl. III, 1 und 2 Rostspuren einer früheren Schliesse. Spiegel- und Vorsatzblätter (I, II, 128, 129) Papier. Auf dem vorderen Buchdeckel Supralibros in Goldprägung (Wegmann, Exlibris, Nr. 7248). Lederrücken mit Goldprägung und gelbem Titelschild "Tractat[us] varii. Ms." | ||
581 | |a Wegmann, Agnes. - Schweizer Exlibris bis zum Jahre 1900. 2 Bde. - Zürich, 1933-1937, Nr. 7248 | ||
581 | |a Liebenau, Theodor von. - Beiträge zur Geschichte der Stiftsschule von St. Urban. In: Katholische Schweizer-Blätter ; NF 14 (1898), S. 21f. | ||
581 | |a Schreibschulen der Diözese Konstanz : Stadt und Landschaft Luzern / hrsg. und bearb. von A. Bruckner. - Genf, 1964 (Scriptoria medii aevi Helvetica ; Bd. 9), S. 84 | ||
581 | |a Honemann, Volker. - Die ‚Epistola ad fratres de Monte Dei’ des Wilhelm von Saint-Thierry. - München, 1978, S. 40f., 175f., 208 | ||
581 | |a Bloomfield, Morton W. - Incipits of Latin Works on the Virtues and Vices, 1100-1500 A.D. - Cambridge (Mass.), 1979, Nr. 5582 | ||
581 | |a Poncelet, Albert. - Miraculorum B. V. Mariae quae saec. VI-XV latine conscripta sunt. Index. In: Analecta Bollandiana ; 21 (1902), Index Nr. 69; 1150; 1603; 861; 1616; 492; 866; 261; 808; 858; 1209 (Prolog), 811; 790; 1117; 45; 384 (Prolog), 417; 59 (Prolog), 557; 647; 540; 235; 521; 646 (Prolog), 559; 164 (Prolog), 562; 1315 (Prolog), 1455; 1700 (Initium), 1698; 251(Prolog), 477; 615; 705 (Prolog), 1228 | ||
583 | 0 | |b Verzeichnung=Description=Inventaire |c 27.03.1995 |k pk |i Rekatalogisiert nach Bretscher/Kamber/Mangold |f HAN-Katalogisierungsregeln | |
583 | 1 | |a Verzeichnung=Description=Inventaire |c 2023 |i Rekatalogisiert nach Bretscher/Kamber/Mangold |f HAN-Katalogisierungsregeln |k wiga | |
583 | 1 | |a Erschliessungsniveau Normalniveau | |
596 | 0 | |b V⁹ + 3 IV³³ + III³⁹ + I⁴¹+ 5 IV⁸¹ + III⁸⁷ + 5 IV¹²⁷. Von Bl. 127 nur ein Viertel erhalten, Rest weggeschnitten, mit Pergamentstreifen an Bl. 120 geklebt. 25v Lagenzählung am Schluss der Lage iiius; Bl. 42–82 Lagenzählung am Schluss der Lage ius–vus; 119v und 126v (statt 127v) Lagenzählung x und xi von einer späteren Hand. |c Neuere Foliierung: I–III. 1–129. | |
596 | 1 | |a Rubriziert, 1r rote Überschrift, rote Marginalien. |b 1r zu Beginn der Praefatio 7zeilige gespaltene blaue, Initiale mit rotem, 1v zu Beginn des Textes 8zeilige rote Initiale mit blauem Fleuronné. |d Tintenliniierung, Schriftraum 15–15,5 x 10,5, 25 Zeilen. |e Frühgotische und gotische Minuskel von zwei Händen, Händewechsel 17v. |f Korrekturen des Schreibers, z. B. 3r, 27r, 32r. Korrekturen, 13./14. Jh., z. B. 9v, 19r, 40r; 15./16. Jh., z. B. 3v, 28r, 36v. IIIr–v Nachtrag, 13. Jh. 41v Nachtrag, 15. Jh. |3 Teil 1 (III, 1–41) | |
596 | 1 | |a Überschriften rot, zwei- bis dreizeilige rote Lombarden, z. T.mit Konturstrichen, Punktverdickungen und einfachem Fleuronné. |d Stiftliniierung, Schriftraum 15,5–16,5 x 12–13,5, 25–28 Zeilen. |e 42r–56r frühgotische Minuskel von einer Hand, 56r–127r gotische Minuskel von mindestens zwei Händen, Händewechsel 57v/58r. |f Wenige Korrekturen, z. B. 80r, 82r, 95v (13./14. Jh.), 114v (15./16. Jh.). 127v Nachträge, 14./15. Jh. |3 Teil 2 (42–127) | |
596 | 3 | 1 | |n Teil 1 |g Ir–IIv |t leer |
596 | 3 | 0 | |n Teil 1 |g IIIr–v |t Speculum monachorum |r Arnulfus de Boeriis |i [Nachtrag] [Si] quis emendacioris [sic] vite desiderio tactus intrinsecus … – … dat tollerare deus. |s PL 184, Sp. 1175, nur Beginn; Bloomfield, Incipits, Nr. 5582; vgl. Leopold Janauschek, Bibliographia Bernardina, Wien 1891, S. IX, Nr. 96. Anschliessend "Si tu morderis …" Walther, Proverbia Nr. 29324. >Explicit speculum monachorum<. |
596 | 3 | 0 | |n Teil1 |g 1r–41r |t Epistola ad fratres de Monte Dei |r Guilelmus de Sancto Theodorico |i >Incipit prefatio epistole beati Bernardi ad fratres de Monte Dei<. Dominis et fratribus B. [sic] priori et W. sabbatum delicatum … – … ipso lucis amoris asuescant. >Explicit prefatio< |s 1v Text: Fratribus de Monte Dei orientale lumen … – … secretum meum michi. |v Guillaume de Saint-Thierry - Lettre aux frères du Mont-Dieu, ed. Jean Déchanet. - Paris 1975, S. 130–134, S. 144–384. |
596 | 3 | 0 | |n Teil 1 |g 41v |t Versus |i [Nachtrag] Doctor magnificus domini Bernardus amicus … – … sepe facit mentes hominum sua lectio flentes |
596 | 3 | 0 | |n Teil 2 |g 42r–v |t De ieiunia |i Quatuor sunt species ieiuniorum. Prima est abstinentia ciborum … – … In Decembri mundatum fuit templum et dedicatum et natus est unigenitus creatoris. |
596 | 3 | 0 | |n Teil 2 |g 42v–50v |t Sermones |i Ecce ergo nunc tempore [sic] acceptabile ecce et cetera (2 Cor 6,2). Tres dies habet Decembris, primus salutis, secundus perdicionis … [43r] Si veritatem dico quare vos non creditis mihi (Io 8,46). Quatuor sunt qui inpedunt ne homines credant veritati … [43v] Emitte [sic] spiritum tuum et creabuntur (Ps 103,30). Quatuor de canis [statt causis] emittitur spiritus dei, videlicet ad creandum et ad ornandum, ad mundandum, ad confirmandum … [44r] Quatuor sunt proelia que diabolus commovit contra ecclesiam. Primum fuit commotum per Iudeos …[45v] [I]sti sunt viri misericordie quorum iusticie oblivionem non acceperunt (vgl. Sir 44,10). Iusticia sanctorum est quadruplex … [46r] Sequitur de Gloria. Gloria sanctorum quadruplex est sicut dicit dominus in ewangelio … Quatuor modis corrumpitur ieiunium videlicet per tristiciam, per avariciam, per gulam, per iracundiam … 46v Maria Magdalena et Maria et Salome emerunt aromata ut venientes unguerent Ihesum (Mc 16,1). Tria sunt unguenta, conpunctio,conpassio et devotio … [47r] Sapientia est lignum vite hiis qui apprehenderunt eam … [47v] Quatuor sunt notanda in nativitate salvatoris videlicet quod natus est in nocte, quod natus est in hyeme … Tribus vestibus indutus est Christus, videlicet tunica inconsutili clamide coccinea et syndone munda …[48r] Enim adverto quod vir ille qui transit per nos sanctus homo est. Faciamus ei cenaculum et ponamus in eo misericordiam et lectum et candelabrum (vgl. IV Rg 4,10). Fratres karissimi verba sunt mulieris Sunamitis de Heliseo … |
596 | 3 | 0 | |n Teil 2 |g 50v–57v |t Liber Quare |i [Quare] Septuagesima celebratur? Ideo ut quemadmodum populus dei qui pro suis peccatis in Babilonia, que interpretatur domus confusionis … Quaestio 1–3, Additio 20 (a–k ), 48, 49 (a [erweitert], b), 13, 14, 19, 6 (b), 7–9, 15–17. CC CM 60, S. 1–3, 146–148, 192f., 139–141, 145f., 134–136, 141–145. [57v] Quia in lege preceptum est ut omnium nostrorum decimas deo demus … |
596 | 3 | 0 | |n Teil 2 |g 57v–67r |t De assumptione beatae Mariae |r Hugo de Sancto Victore |i >Incipit prologus magistri Hugonis super antiphonam Tota pulcra es<. Accipe frater karissime munusculum sponsionis mee … – … amicam invitat. >Explicit prologus. Incipit trac[ta]tus<. [58v] Tota pulchra es amica mea (Ct 4,7). O amirabilis amator, o singularis dilector, quid dicis … – … veni de Libano, veni, coronaberis |v Patrologiae cursus completus, Series latina / Jacques-Paul Migne (Ed.). - 221 Bde. - Paris, 1844-1864, Band 177, Sp. 1209–1222 |
596 | 3 | 0 | |n Teil 2 |g 67r–89r |t Miracula sanctae Mariae |i [29 Mirakel. Prolog] >Incipiunt miracula beate Marie virginis<. Ad omnipotentis dei laudem cum sepe recitentur miracula sanctorum … [Text: 67r] >De quodam clerico<. Fuit in quodam loco clericus qui deo et eius alme genitrici satis erat devotus … |s Poncelet, Index Nr. 69; 1150; 1603; 861; 1616; 492; 866; 261; 808; 858; 1209 (Prolog), 811; 790; 1117; 45; 384 (Prolog), 417; 59 (Prolog), 557; 647; 540; 235; 521; 646 (Prolog), 559; 164 (Prolog), 562; 1315 (Prolog), 1455; 1700 (Initium), 1698; 251(Prolog), 477; 615; 705 (Prolog), 1228 ; BHL 1420. Liber de Miraculis Sanctae Dei Genitricis Mariae. Published at Vienna, in 1731 by Bernhard Pez, reprinted by Thomas Frederick Crane, Ithaca 1925, S. 4. 6f. 10–12, 16–21, 23–27, 29–44, 51–55, 62–64, 22–23 (ähnlich), 74–78, 47–51 (ähnlich), 58–62 (ähnlich) (= BHL 5357, Prolog, c. 4, 8, 9, 13–16, 18, 20–22, 24–33, 36, 39, [19], 41, 42, [35], [38]). |
596 | 3 | 0 | |n Teil 2 |g 89r–92r |t Sermo de nativitate BMV |r Fulbertus Carnotensis |t >Sermo de nativitate beate Marie virginis<. Approbate consuetudinis est aput christianos sanctorum patrum dies natalitios observare … – … quo possimus recuperare perpetuam graciam filii tui domini nostri Ihesu Christi qui vivit … Amen. |v Patrologiae cursus completus, Series latina / Jacques-Paul Migne (Ed.). - 221 Bde. - Paris, 1844-1864, Band 141, Sp. 320–324. |
596 | 3 | 0 | |n Teil 2 |g 92r–94v |t Sermo de annuntiatione BMV |r Ps.-Augustinus (Ambrosius Autpetrus) |i >In annuntiatione dominica sermo beati Augustini episcopi<. Castissimum virginis Marie uterum … – … ut pater dicaris salvatoris Ihesu Christi domini nostri qui cum deo patre vivit … Amen |v Patrologiae cursus completus, Series latina / Jacques-Paul Migne (Ed.). - 221 Bde. - Paris, 1844-1864, Band 39, Sp. 2107–2110, teilweise gekürzt; |v Dekkers, Eligius ; Gaar, Aemilius. - Clavis patrum Latinorum. - Steenbrugge, 1995, 368, Sermo 195. |
596 | 3 | 0 | |n Teil 2 |g 94v–101v |t De vita Pilati |i >De ortu Pylati<. Regibus olim liberalibus eruditis in artibus … – … dicta est aliquando Iherusalem |s Teildruck in: Anzeiger für Kunde der teutschen Vorzeit, hrsg. v. Franz Joseph Mone, 7 (1838), Sp. 526–529. |
596 | 3 | 0 | |n Teil 2 |g 101v–102v |t De vita Judae Iscariotis |i >De ortu Iude proditoris domini<. Fuit in diebus Herodis regis Pilato preside vir in Iudea ex tribu Iuda Ruben nomine … – … laqueo se suspendit et crepuit medius. |v Baum, Paul Franklin. - The Mediaeval Legend of Judas Iscariot. - In: Publications of the Modern Language Association of America 31 (1916), S. 493f. |
596 | 3 | 0 | |n Teil 2 |g 103r–106v |t Vita Antichristi ad Carolum Magnum ab Alcuino edita |i >De Antichristo<. Iam primum querendum est quare Antichristus dicitur homo, scilicet quia in cunctis Christo erit contrarius … – … qui iudicaturus est vivos et mortuos et seculum per ignem |v Entspricht weitgehend Corpus christianorum. - Continuatio mediaevalis. - Turnhout, 1971ff., 45, S. 117–128. |
596 | 3 | 0 | |n Teil 2 |g 106v–107r |t De quindecim signis ante diem iudicii |i >De quindecim signis ante diem iudicii<. [Nachträglich auf Rasur beigefügt] Ieronimus in annalibus libris Hebreorum dicit de quindecim signis dierum precedentium diem iudicii … – … Signum quindecimi diei erit, quod vivi homines moriuntur, ut resurgant cum mortuis longe ante defunctis et istis signis expletis statim finis id est dies iuditii erit. |
596 | 3 | 0 | |n Teil 2 |g 107r–111r |t Statuta synodalia [Ohne Datierung, ohne Ort] |i Sacerdotes et omnes alii ieiuni veniant ad synodum nec inde recedant nisi finito sermone … – … Volumus suspendi officia divina in locis ubi fuerint predo vel preda religiosorum vel clericorum ubi constiterit sacerdoti de hiis. |
596 | 3 | 0 | |n Teil 2 |g 111r–127r |t De virtutibus et vitiis |r Alcuinus |i Primum omnium querendum est homini que sit vera scientia … – … sed unusquisque secundum meritum boni operis perpetua coronabitur gloria … Amen |v Patrologiae cursus completus, Series latina / Jacques-Paul Migne (Ed.). - 221 Bde. - Paris, 1844-1864 PL 101, Sp. 614–638 |v Bloomfield, Morton W. - Incipits of Latin Works on the Virtues and Vices, 1100-1500 A.D. - Cambridge (Mass.), 197, Nr. 1442 |
596 | 3 | 0 | |n Teil 2 |g 127v |t Nachträge |i Est virtus placidis abstinuisse bonis |s (Ovid, Heroides 17,98) … sowie weitere, z. T. unvollständige Verse. |
655 | 7 | |a Handschrift |2 gnd-content | |
690 | |a Walther, Proverbia Nr. 29324 |2 han-A4 | ||
690 | |a BHL Nr. 1420 |2 han-A4 | ||
690 | |a BHL Nr. 5357 |2 han-A4 | ||
690 | |2 han-A4 | ||
690 | |2 han-A4 | ||
690 | |2 han-A4 | ||
690 | |2 han-A5 | ||
700 | 1 | |a Arnulfus |c de Boeriis |d -1149 |4 aut |0 (DE-588)100936873 | |
700 | 1 | |a Hugo |c von Sankt Victor |d 1096-1141 |0 (DE-588)118554611 |4 aut | |
700 | 1 | |a Fulbertus |c Carnotensis |d 960-1028 |0 (DE-588)118703528 |4 aut | |
700 | 1 | |a Ambrosius |c Autpertus |d -784 |0 (DE-588)118502441 |4 aut | |
700 | |a Alcuinus, Flaccus |d 735-804 |t De virtutibus et vitiis |0 (DE-588)7618818-8 |4 aut | ||
710 | 2 | |a Kantonsbibliothek Luzern |0 (DE-588)3058552-1 |4 fmo | |
710 | 2 | |a Kloster St. Urban, Kanton Luzern |0 (DE-588)4349408-0 |4 fmo | |
852 | 4 | |b LUZHB |c ZBTRK |9 (41SLSP_RZS)9914249325405505 | |
900 | |f HANcollect_this handschrift | ||
900 | |a HANunikat | ||
910 | |c Die Katalogdaten stehen unter der Lizenz CC-BY zur Weiternutzung zur Verfügung. | ||
949 | |c ZBTRK |p 12 |j P.31.4 |b LUZHB |9 (41SLSP_RZS)9914249325405505 | ||
986 | |a (41SLSP_RZS)9914249325405505 |9 (41SLSP_RZS)9914249325405505 |
Basisinformationen
Signatur:
-
Luzern, ZHB, P.31.4
Ressourcentyp:
Buchhandschrift
Titel:
Epistola ad fratres de Monte Dei / Guilelmus de Sancto Theodorico
Entstehungsangaben:
Zweites Drittel des 13. Jahrhunderts
Entstehungszeit (normiert):
1200 - 1249
Physische Beschreibung:
-
1 Band (132 Blätter); 19 x 14,5 cm
Physische Beschaffenheit:
-
Pergament
Inhalt und innere Ordnung
Inhalt:
-
Teil 1. [Ir–IIv]. leer
-
Teil 1. [IIIr–v]. Speculum monachorum. Arnulfus de Boeriis. [Nachtrag] [Si] quis emendacioris [sic] vite desiderio tactus intrinsecus … – … dat tollerare deus.. PL 184, Sp. 1175, nur Beginn; Bloomfield, Incipits, Nr. 5582; vgl. Leopold Janauschek, Bibliographia Bernardina, Wien 1891, S. IX, Nr. 96. Anschliessend "Si tu morderis …" Walther, Proverbia Nr. 29324. >Explicit speculum monachorum<.
-
Teil1. [1r–41r]. Epistola ad fratres de Monte Dei. Guilelmus de Sancto Theodorico. >Incipit prefatio epistole beati Bernardi ad fratres de Monte Dei<. Dominis et fratribus B. [sic] priori et W. sabbatum delicatum … – … ipso lucis amoris asuescant. >Explicit prefatio<. 1v Text: Fratribus de Monte Dei orientale lumen … – … secretum meum michi.. Guillaume de Saint-Thierry - Lettre aux frères du Mont-Dieu, ed. Jean Déchanet. - Paris 1975, S. 130–134, S. 144–384.
-
Teil 1. [41v]. Versus. [Nachtrag] Doctor magnificus domini Bernardus amicus … – … sepe facit mentes hominum sua lectio flentes
-
Teil 2. [42r–v]. De ieiunia. Quatuor sunt species ieiuniorum. Prima est abstinentia ciborum … – … In Decembri mundatum fuit templum et dedicatum et natus est unigenitus creatoris.
-
Teil 2. [42v–50v]. Sermones. Ecce ergo nunc tempore [sic] acceptabile ecce et cetera (2 Cor 6,2). Tres dies habet Decembris, primus salutis, secundus perdicionis … [43r] Si veritatem dico quare vos non creditis mihi (Io 8,46). Quatuor sunt qui inpedunt ne homines credant veritati … [43v] Emitte [sic] spiritum tuum et creabuntur (Ps 103,30). Quatuor de canis [statt causis] emittitur spiritus dei, videlicet ad creandum et ad ornandum, ad mundandum, ad confirmandum … [44r] Quatuor sunt proelia que diabolus commovit contra ecclesiam. Primum fuit commotum per Iudeos …[45v] [I]sti sunt viri misericordie quorum iusticie oblivionem non acceperunt (vgl. Sir 44,10). Iusticia sanctorum est quadruplex … [46r] Sequitur de Gloria. Gloria sanctorum quadruplex est sicut dicit dominus in ewangelio … Quatuor modis corrumpitur ieiunium videlicet per tristiciam, per avariciam, per gulam, per iracundiam … 46v Maria Magdalena et Maria et Salome emerunt aromata ut venientes unguerent Ihesum (Mc 16,1). Tria sunt unguenta, conpunctio,conpassio et devotio … [47r] Sapientia est lignum vite hiis qui apprehenderunt eam … [47v] Quatuor sunt notanda in nativitate salvatoris videlicet quod natus est in nocte, quod natus est in hyeme … Tribus vestibus indutus est Christus, videlicet tunica inconsutili clamide coccinea et syndone munda …[48r] Enim adverto quod vir ille qui transit per nos sanctus homo est. Faciamus ei cenaculum et ponamus in eo misericordiam et lectum et candelabrum (vgl. IV Rg 4,10). Fratres karissimi verba sunt mulieris Sunamitis de Heliseo …
-
Teil 2. [50v–57v]. Liber Quare. [Quare] Septuagesima celebratur? Ideo ut quemadmodum populus dei qui pro suis peccatis in Babilonia, que interpretatur domus confusionis … Quaestio 1–3, Additio 20 (a–k ), 48, 49 (a [erweitert], b), 13, 14, 19, 6 (b), 7–9, 15–17. CC CM 60, S. 1–3, 146–148, 192f., 139–141, 145f., 134–136, 141–145. [57v] Quia in lege preceptum est ut omnium nostrorum decimas deo demus …
-
Teil 2. [57v–67r]. De assumptione beatae Mariae. Hugo de Sancto Victore. >Incipit prologus magistri Hugonis super antiphonam Tota pulcra es<. Accipe frater karissime munusculum sponsionis mee … – … amicam invitat. >Explicit prologus. Incipit trac[ta]tus<. [58v] Tota pulchra es amica mea (Ct 4,7). O amirabilis amator, o singularis dilector, quid dicis … – … veni de Libano, veni, coronaberis. Patrologiae cursus completus, Series latina / Jacques-Paul Migne (Ed.). - 221 Bde. - Paris, 1844-1864, Band 177, Sp. 1209–1222
-
Teil 2. [67r–89r]. Miracula sanctae Mariae. [29 Mirakel. Prolog] >Incipiunt miracula beate Marie virginis<. Ad omnipotentis dei laudem cum sepe recitentur miracula sanctorum … [Text: 67r] >De quodam clerico<. Fuit in quodam loco clericus qui deo et eius alme genitrici satis erat devotus …. Poncelet, Index Nr. 69; 1150; 1603; 861; 1616; 492; 866; 261; 808; 858; 1209 (Prolog), 811; 790; 1117; 45; 384 (Prolog), 417; 59 (Prolog), 557; 647; 540; 235; 521; 646 (Prolog), 559; 164 (Prolog), 562; 1315 (Prolog), 1455; 1700 (Initium), 1698; 251(Prolog), 477; 615; 705 (Prolog), 1228 ; BHL 1420. Liber de Miraculis Sanctae Dei Genitricis Mariae. Published at Vienna, in 1731 by Bernhard Pez, reprinted by Thomas Frederick Crane, Ithaca 1925, S. 4. 6f. 10–12, 16–21, 23–27, 29–44, 51–55, 62–64, 22–23 (ähnlich), 74–78, 47–51 (ähnlich), 58–62 (ähnlich) (= BHL 5357, Prolog, c. 4, 8, 9, 13–16, 18, 20–22, 24–33, 36, 39, [19], 41, 42, [35], [38]).
-
Teil 2. [89r–92r]. Sermo de nativitate BMV. >Sermo de nativitate beate Marie virginis<. Approbate consuetudinis est aput christianos sanctorum patrum dies natalitios observare … – … quo possimus recuperare perpetuam graciam filii tui domini nostri Ihesu Christi qui vivit … Amen.. Fulbertus Carnotensis. Patrologiae cursus completus, Series latina / Jacques-Paul Migne (Ed.). - 221 Bde. - Paris, 1844-1864, Band 141, Sp. 320–324.
-
Teil 2. [92r–94v]. Sermo de annuntiatione BMV. Ps.-Augustinus (Ambrosius Autpetrus). >In annuntiatione dominica sermo beati Augustini episcopi<. Castissimum virginis Marie uterum … – … ut pater dicaris salvatoris Ihesu Christi domini nostri qui cum deo patre vivit … Amen. Patrologiae cursus completus, Series latina / Jacques-Paul Migne (Ed.). - 221 Bde. - Paris, 1844-1864, Band 39, Sp. 2107–2110, teilweise gekürzt;. Dekkers, Eligius ; Gaar, Aemilius. - Clavis patrum Latinorum. - Steenbrugge, 1995, 368, Sermo 195.
-
Teil 2. [94v–101v]. De vita Pilati. >De ortu Pylati<. Regibus olim liberalibus eruditis in artibus … – … dicta est aliquando Iherusalem. Teildruck in: Anzeiger für Kunde der teutschen Vorzeit, hrsg. v. Franz Joseph Mone, 7 (1838), Sp. 526–529.
-
Teil 2. [101v–102v]. De vita Judae Iscariotis. >De ortu Iude proditoris domini<. Fuit in diebus Herodis regis Pilato preside vir in Iudea ex tribu Iuda Ruben nomine … – … laqueo se suspendit et crepuit medius.. Baum, Paul Franklin. - The Mediaeval Legend of Judas Iscariot. - In: Publications of the Modern Language Association of America 31 (1916), S. 493f.
-
Teil 2. [103r–106v]. Vita Antichristi ad Carolum Magnum ab Alcuino edita. >De Antichristo<. Iam primum querendum est quare Antichristus dicitur homo, scilicet quia in cunctis Christo erit contrarius … – … qui iudicaturus est vivos et mortuos et seculum per ignem. Entspricht weitgehend Corpus christianorum. - Continuatio mediaevalis. - Turnhout, 1971ff., 45, S. 117–128.
-
Teil 2. [106v–107r]. De quindecim signis ante diem iudicii. >De quindecim signis ante diem iudicii<. [Nachträglich auf Rasur beigefügt] Ieronimus in annalibus libris Hebreorum dicit de quindecim signis dierum precedentium diem iudicii … – … Signum quindecimi diei erit, quod vivi homines moriuntur, ut resurgant cum mortuis longe ante defunctis et istis signis expletis statim finis id est dies iuditii erit.
-
Teil 2. [107r–111r]. Statuta synodalia [Ohne Datierung, ohne Ort]. Sacerdotes et omnes alii ieiuni veniant ad synodum nec inde recedant nisi finito sermone … – … Volumus suspendi officia divina in locis ubi fuerint predo vel preda religiosorum vel clericorum ubi constiterit sacerdoti de hiis.
-
Teil 2. [111r–127r]. De virtutibus et vitiis. Alcuinus. Primum omnium querendum est homini que sit vera scientia … – … sed unusquisque secundum meritum boni operis perpetua coronabitur gloria … Amen. Patrologiae cursus completus, Series latina / Jacques-Paul Migne (Ed.). - 221 Bde. - Paris, 1844-1864 PL 101, Sp. 614–638. Bloomfield, Morton W. - Incipits of Latin Works on the Virtues and Vices, 1100-1500 A.D. - Cambridge (Mass.), 197, Nr. 1442
-
Teil 2. [127v]. Nachträge. Est virtus placidis abstinuisse bonis. (Ovid, Heroides 17,98) … sowie weitere, z. T. unvollständige Verse.
Anmerkungen
Sprache, Schrift:
Lateinisch
Geschichte
Entstehungs-, Besitz- und Sammlungsgeschichte:
Herkunft: Für die in der Literatur postulierte Herkunft aus St. Urban fehlen Anhaltspunkte.
IIIr "Sancti Urbani Bibliothecae", 1r "Sancti Urbani", 17. Jh., IIIr Stempel "Kantonsbibliothek Luzern", 20. Jh.
Akzession:
-
Eigentümer: ZHB Luzern Sondersammlung
Einband
Einband:
Mit braunem Leder bezogene Pappdeckel, St. Urban 1717–1726. Braun-weisse Kapitale. Schnitt rot-blau gesprenkelt. Bl. III, 1 und 2 Rostspuren einer früheren Schliesse. Spiegel- und Vorsatzblätter (I, II, 128, 129) Papier. Auf dem vorderen Buchdeckel Supralibros in Goldprägung (Wegmann, Exlibris, Nr. 7248). Lederrücken mit Goldprägung und gelbem Titelschild "Tractat[us] varii. Ms."
Buchblock
Lagen:
V⁹ + 3 IV³³ + III³⁹ + I⁴¹+ 5 IV⁸¹ + III⁸⁷ + 5 IV¹²⁷. Von Bl. 127 nur ein Viertel erhalten, Rest weggeschnitten, mit Pergamentstreifen an Bl. 120 geklebt. 25v Lagenzählung am Schluss der Lage iiius; Bl. 42–82 Lagenzählung am Schluss der Lage ius–vus; 119v und 126v (statt 127v) Lagenzählung x und xi von einer späteren Hand.
Zählungen:
Neuere Foliierung: I–III. 1–129.
Ausstattung
Rubrizierungen:
Teil 1 (III, 1–41): Rubriziert, 1r rote Überschrift, rote Marginalien.
Teil 2 (42–127): Überschriften rot, zwei- bis dreizeilige rote Lombarden, z. T.mit Konturstrichen, Punktverdickungen und einfachem Fleuronné.
Initialen:
Teil 1 (III, 1–41): 1r zu Beginn der Praefatio 7zeilige gespaltene blaue, Initiale mit rotem, 1v zu Beginn des Textes 8zeilige rote Initiale mit blauem Fleuronné.
Einrichtung:
Teil 1 (III, 1–41): Tintenliniierung, Schriftraum 15–15,5 x 10,5, 25 Zeilen.
Teil 2 (42–127): Stiftliniierung, Schriftraum 15,5–16,5 x 12–13,5, 25–28 Zeilen.
Schrift:
Teil 1 (III, 1–41): Frühgotische und gotische Minuskel von zwei Händen, Händewechsel 17v.
Teil 2 (42–127): 42r–56r frühgotische Minuskel von einer Hand, 56r–127r gotische Minuskel von mindestens zwei Händen, Händewechsel 57v/58r.
Zusätze:
Teil 1 (III, 1–41): Korrekturen des Schreibers, z. B. 3r, 27r, 32r. Korrekturen, 13./14. Jh., z. B. 9v, 19r, 40r; 15./16. Jh., z. B. 3v, 28r, 36v. IIIr–v Nachtrag, 13. Jh. 41v Nachtrag, 15. Jh.
Teil 2 (42–127): Wenige Korrekturen, z. B. 80r, 82r, 95v (13./14. Jh.), 114v (15./16. Jh.). 127v Nachträge, 14./15. Jh.
Hinweise
Bibliographischer Nachweis:
-
Bretscher-Gisiger, Charlotte; Kamber, Peter; Mangold, Mikkel. - Katalog der mittelalterlichen Handschriften des Klosters St. Urban. - Dietikon-Zürich, 2013, S. 194-196
Literatur:
-
Wegmann, Agnes. - Schweizer Exlibris bis zum Jahre 1900. 2 Bde. - Zürich, 1933-1937, Nr. 7248
-
Liebenau, Theodor von. - Beiträge zur Geschichte der Stiftsschule von St. Urban. In: Katholische Schweizer-Blätter ; NF 14 (1898), S. 21f.
-
Schreibschulen der Diözese Konstanz : Stadt und Landschaft Luzern / hrsg. und bearb. von A. Bruckner. - Genf, 1964 (Scriptoria medii aevi Helvetica ; Bd. 9), S. 84
-
Honemann, Volker. - Die ‚Epistola ad fratres de Monte Dei’ des Wilhelm von Saint-Thierry. - München, 1978, S. 40f., 175f., 208
-
Bloomfield, Morton W. - Incipits of Latin Works on the Virtues and Vices, 1100-1500 A.D. - Cambridge (Mass.), 1979, Nr. 5582
-
Poncelet, Albert. - Miraculorum B. V. Mariae quae saec. VI-XV latine conscripta sunt. Index. In: Analecta Bollandiana ; 21 (1902), Index Nr. 69; 1150; 1603; 861; 1616; 492; 866; 261; 808; 858; 1209 (Prolog), 811; 790; 1117; 45; 384 (Prolog), 417; 59 (Prolog), 557; 647; 540; 235; 521; 646 (Prolog), 559; 164 (Prolog), 562; 1315 (Prolog), 1455; 1700 (Initium), 1698; 251(Prolog), 477; 615; 705 (Prolog), 1228
Repertorien:
-
Walther, Proverbia Nr. 29324
-
BHL Nr. 1420
-
BHL Nr. 5357
Zugriffs- und Benutzungsbestimmungen
Zugangsbestimmungen:
-
Es gelten die Benutzungsbestimmungen der ZHB Sondersammlung
Urheberrecht Metadaten:
Die Katalogdaten stehen unter der Lizenz CC-BY zur Weiternutzung zur Verfügung.
Bearbeitungsstand
Interne Bearbeitung:
-
Verzeichnung=Description=Inventaire; 2023; Rekatalogisiert nach Bretscher/Kamber/Mangold; HAN-Katalogisierungsregeln; wiga
-
Erschliessungsniveau Normalniveau
Identifikatoren
Systemnummer:
991170351548005501
Andere Systemnummer:
-
(HAN)000189995DSV05
-
(EXLNZ-41SLSP_NETWORK)991170351548005501
-
(41SLSP_RZS)9914249325405505