Alchemische Sammelhandschrift

Kurzformat

Alchemische Sammelhandschrift / 1464-1467
1 Band (170 Blätter) : mit Buchschmuck/Illustration ; 31–31,5 x 22–22,5 cm
  • St. Gallen, KB Vadiana SG, VadSlg Ms 429

LEADER 00000ntmaa2200000 c 4500
001 991170453429905501
005 20240311225738.0
008 140417m14641467xx 00| | lat d
019 |a Exemplarspezifische Aufnahme, gesperrt für Veränderungen und das Anhängen von Signaturen.  |5 HAN/11.11.2020/bmt 
035 |a (HAN)000207182DSV05 
035 |a (EXLNZ-41SLSP_NETWORK)991170453429905501 
035 |a (41SLSP_UBS)9972410924805504  |9 (41SLSP_UBS)9972410924805504 
040 |a CH-001880-7  |b ger  |e HAN-Katalogisierungsregeln 
046 |a m  |c 1464  |e 1467 
245 1 0 |a Alchemische Sammelhandschrift 
264 0 |c 1464-1467 
300 |a 1 Band (170 Blätter)  |b mit Buchschmuck/Illustration  |c 31–31,5 x 22–22,5 cm 
336 |b sti  |2 rdacontent 
336 |b txt  |2 rdacontent 
337 |b n  |2 rdamedia 
338 |b nc  |2 rdacarrier 
506 |a Es gelten die Benutzungsbestimmungen für den Sonderlesesaal 
510 4 |a Scherer, Gustav. - Verzeichniss der Manuscripte und Incunabeln der Vadianischen Bibliothek in St. Gallen. - St. Gallen 1864, S. 122-124 
510 3 |a Schnitzlein, Georg. - Der Codex Vadiana 429 und Ulrich Ellenbog (1435-1499). - Diss. München, 1983 
510 4 |a Frank Fürbeth. - Die Büchersammlung des Memminger Arztes Ulrich Ellenbog (1435–1499), in: Scrinium Berolinense, Festschrift Tilo Brandis. - Berlin 2000, Bd. 1, S. 541–553, hier S. 544 und S. 551, A 41 
510 4 |a Beat Matthias von Scarpatetti. - Katalog der datierten Handschriften in der Schweiz in lateinischer Schrift vom Anfang des Mittelalters bis 1550, Bd. 3: Die Handschriften der Bibliotheken St. Gallen - Zürich, Text- und Abbildungsband. - Dietikon-Zürich 1991, Textband S. 17, Nr. 44 
520 |a Sammlung alchemischer Texte des Arztes Ulrich Ellenbog, aus verschiedenen Vorlagen kopiert in der Zeit, als Ellenbog Stadtarzt in Memmingen war. Die Texte sind in der Dissertation von von Georg Schnitzlein, Der Codex Vadiana 429 und Ulrich Ellenbog (1435-1499), München, 1983, einzeln behandelt; dort findet sich S. 174-183 ein vollständiges Initienverzeichnis. Die Titel dieser Beschreibung lehnen sich an Ellenbogs eigenes Inhaltsverzeichnis, 65v–67v, an. 
546 |a Lateinisch 
561 |a Die Bücher Ulrich Ellenbogs gelangten zum grössten Teil nach Ottobeuren, wo die meisten im Bauernkrieg zerstört wurden (Fürbeth, Büchersammlung). Wie die Alchemiehandschrift der Zerstörung entging, ist nicht bekannt. Sie gehörte im 16. Jh. nicht zur Sammlung Bartlome Schobingers; sie gelangte erst nach der Mitte des 17. Jahrhunderts in die städtische Bibliothek in St. Gallen. 
561 |a In Memmingen geschrieben von Ulrich Ellenbog mit zahlreichen Datierungen 1464–1467 
563 |a Halbleder mit Holzdeckeln. Pergamentfragmente juristischen Inhalts, 14. Jh. In einigen Lagen Verstärkungen aus unbeschriebenen Pergamentstreifen. Auf dem Leder des Vorderdeckels Ulrich Ellenbog mit Tinte, auf dem Rückdeckel Ellenbog. Auf dem Hinterdeckel weitere Notizen. Auf dem Vorderdeckel Alte Signatur "A i." 15. Jh., Rest abgerissen. Auf dem Rücken mit Tinte "Tractatus chymici varii Ms.", 17. Jh., darunter Signatur Ha 13. Neueres Signaturschild mit Signatur 429. Restauriert: Vorderdeckel zur Hälfte erneuert, beim Rückdeckel ca 1 cm breites Stück am Rand ergänzt. Spiegelblätter neu 
581 |a Gamper, Rudolf, Hofmeier, Thomas. - Alchemische Vereinigung. Das Rosarium Philosophorum und sein Besitzer Bartlome Schobinger. Mit einem Beitrag von Doris Oltrogge [und] Robert Fuchs. – Zürich 2014, S. 115, 142 
583 1 |b Verzeichnung=Description=Inventaire  |k Rudolf Gamper 
596 3 1 |g Ir  |t Zeichungen von Öfen  |v Abbildung der Seite in: Schnitzlein, Ellenbog, S. 156 
596 3 0 |g Iv  |t Quinta essentia  |i Quinta essentia est corpus per se differens ab omnibus elementis ... 
596 3 0 |g 1r–24r  |t De consideratione quinte essentie omnium rerum transmutabilium  |r Johannes de Rupecissa  |i >Quivis secretorum proditor et occoltorum detector non prosperabitur. Tene ergo hoc secretum. Primus liber est de consideracione quinte essentie omnium rerum transmutabilium<. Incipit liber primus de famulatu philosophie pauperibus evangelicis viris<. Dixit Salomon sapientie capitulo vii°. Deus dedit mihi horum que sunt scientiam veram ... – ... nihil efficacius spasmum fondat quam nobilissima quinta essencia vel in eius absencia aqua ardens. Deo igitur omnipotenti patri et filio ... Anno 1464  |v Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 458  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 35–45 
596 3 0 |g 25r–26v  |t Tractatulus lilium convallium  |r Ps.(?)-Hortulanus  |i >Incipit dyalogus philosophorum de lapide nostro glorioso et benedicto qui dicitur rebis et iste tractatulus dicitur lilium convallium<. Nigra sum sed formosa dicit mercurius. Ego sum aurum, tibi contradico ... – ... nigra sum sed formosa filie Jerusalem, de quo deus sit benedictus in secula seculorum. Amen. >Explicit dyalogus magistri et discipuli seu Ortulanus qui intitulatur lilium convallium<  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 45–47 
596 3 0 |g 26v–28r  |t Practica  |r Arnaldus de Villanova  |i >Sequitur alia notabilia in operacione nostra de gradibus<. Ut licet quod sunt quatuor colores principales in opere operantes, niger, albus, rubeus et citrinus ... – ... et contritam iterato utrumque coquatur et invenies nigredinem desuper apparentem  |v Manget, Jean Jacques. - Bibliotheca chemica curiosa. - Genf 1702, Bd. 1, S. 684–686 Nach Auslassung von S. 684 Beginn bei S. 685a unten, ab da in anderer Redaktion  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 47–50 
596 3 0 |g 28r–32v  |t Regimina quatuor  |r Ps.-Hermes  |i >Incipiunt regimina quatuor Hermetis philosophi scilicet regis Grecorum [Überschrieben mit: Aegiptiorum] patris philosophorum una cum arte et praxi<. Supposito ex sinuacione veridica sapientum quod artis nature duo sunt ... – ... Iam nullus ultra prudencie locus esset cum sapienti insipiens equaretur. Laus tibi Jesu Christe. Amen. >Expliciunt regimina Hermetis scilicet regis Grecorum patris philosophorum una cum arte et praxi de lapide philosophorum<  |v Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 1548  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 50f. 
596 3 0 |g 32v–35v  |t Lilium philosophorum una cum praxi de lapide philosophorum  |i >Incipiunt excerpta lilii philosophorum una cum praxi de lapide philosophorum<. Cum sit vobis quedam medicina elixir a philosophis nuncupata ... – ... quia non indigebis reiteracione totali si in prima vice recte peregeris. Laus Jesu Christe Maria cum virgine. >Explicit excerpta lilii philosophorum una cum praxi<  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 52–53 
596 3 0 |g 35v–36r  |t Secretum Hermetis patris philosphorum  |r Ps.-Hermes  |i >Incipit secretum Hermetis patris philosophorum. Sanctus spiritus assit nobis graciam<. Ad huius artis dulcedinem degustandam abicere conor... – ... quantum cuique durum in suam naturam convertit. Amen. >Explicit secretum Hermetis patris philosophorum<  |s Kommentar zur Tabula Smaragdina  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 53f. 
596 3 0 |g 36r–43r  |t Correctorium fatuorum  |i >Incipit correctorum fatuorum et maxime stultorum de lapide philosophorum<. De imitacione nature constantinus omne studium philosophicum fuerit inventum ... – ... in prima forma voluisset per infinita secula seculorum. Amen. >Expliciunt secreta philosophorum alchimie alias correctorium fatuorum et maxime stultorum qui laborant contra naturam. Laus tibi Christe<.  |v Ausser dem Textanfang weitgehend identisch mit Manget, Bibliotheca, Bd. 2, S. 166–171  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 55–57 
596 3 0 |g 43r–50r  |t Tertia epistola super lapide phisico  |r Raimond de Terminis  |i >Incipit semita recta< Amicum induit qui iustis precibus amicorum condescendit ... – ... et isti sunt veri termini ad totam perfectionem. Et cum ad hec perveneris lauda Jesum Christum creatorem altissimum super omnia benedictum contribuit tibi. Amen. >Explicit semita recta<  |v Thorndike/Kibre, Incipits Sp.91  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 58f. 
596 3 0 |g 50r–51r  |t Semita semitae (Prolog)  |r Arnaldus de Villanova (?)  |i >Incipit prologus semite bene detecte<. Nunc pater et domine reverende audiatis et intelligatis ... – ... virtute et vigore multa bona vobis errogavit. Amen.  |v Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 965  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 59f. 
596 3 0 |g 51r–57v  |t Speculum Alchymiae  |r Arnaldus de Villanova  |i >Incipit liber sancti Thome philosophi quem edidit causa peticionis vere iusticie data fidelibus homininbus inspiracione divinitatis summus tamen data fidelibus. In nomine sancte trinitatis et individue unitatis amen<. Adhoc ut possimus pervernire ad perfectam scienciam primo expedit scire ... – ... et cum prima substancia tum nutretur, quod generantur similes illis. >Explicit semita semite bene detecte seu inspiracione divinitatis summis data fidelibus<.  |v Manget, Bibliotheca, Bd. 1, S. 687–692 in anderer Redaktion und kurze Exzerpte aus S. 694–697  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 60–63  |v Cardelle de Hartmann, Carmen. - Lateinische Dialoge, 1200-1400 : Literaturhistorische Studie und Repertorium. - Leiden 2007, S. 199, R58 
596 3 0 |g 57v–59r  |t Semita semitae  |r Arnaldus de Villanova  |i >Incipit practica universalis tocius magisterii<. Reverende pater aures inclina et intellige prius temerarium ... – ... cuius utilitas maior quam possit percipi racione. Laus tibi Christum. >Explicit practica universalis tocius magisterii<  |v Manget, Bibliotheca, Bd. 1, S. 702–704  |v Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 1355  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 63–66 
596 3 0 |g 59r–61r  |t Speculum alchimiae  |r Frater Heiyla  |i >Sancti spiritus assit nobis gracia. Incipit speculum alkymie compositum a fratre Heyla ministro minorum et fuit directum Benedicto pape XI in Christi nomine<. Ut ad perfectam scienciam venire possis primo opportet te scire quod tres lapides ... – ... et postea recipe aliam humiditatem id est animam quia desiderat bibere et conjunge. >Explicit practica Benedicti pape undecimi quod dicitur speculum alkymie<  |v Anfang identisch mit fol. 51r: "Liber sancti Thome" und damit mit "Speculum alchymiae Arnaldi de Villa Nova" bei Manget, Bibliotheca, Bd. 1, S. 687–698, Schlussteil übereinstimmend mit 8. Disp. der "Recapitulatio totius operis" Manget, Bibliotheca, Bd. 1, S. 695–697  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 67f.  |v Cardelle de Hartmann, Carmen. - Lateinische Dialoge, 1200-1400 : Literaturhistorische Studie und Repertorium. - Leiden 2007, S. 599-603, Nr. R58 
596 3 0 |g 61r–64r  |t De veritatis investigatione  |r Ps.-Geber  |i >Incipit tractatus de investigacione veritatis ipsius Gebri. In Christi nomine. Amen<. Consideravimus in nostris voluminibus ex secretis principiorum naturalium proprietatibus ... – ... quod septimo post fixacionem purificat necessarium est ut utilibus coloribus tinges seu tinctura, colorans materiam convertibilem luna vel sole cum omnibus suis differentiis certis et notis. [62r] >Despurali perfectionis investigacione<. Sufficient aliquod artis exigenaciam disputatvimus conta negantes ... – ... nota quod ista medicina ex solis mercuriis sine salibus pertinet ad sanitatem corporis humani et specialiter omnium metallorum. Deo gratias. >Explicit tractatus de investigacione veritatis ipsius Gebri<.  |v Erster Abschnitt bis 62r in: Manget, Bibliotheca, Bd. 2. S. 89–90  |v Zweiter Abschnitt Schnitzlein, Ellenbog, S. 68–70. 
596 3 0 |g 64r–65r  |t Practica  |r Arnoldus de Villanova  |i >Practica practicarum quam scripsit Arnaldus de Villa nova ad papam Bonifacium que est brevior et levior nec non utilior via universale. Que practica sic fit<. Recipe vitrioli romani puri et electi uncie 12, salis petre ... – ... una pars tingit ultimi mille millia partes. Unde laus deo cuius nomen sanctum sit benedictum in secula seculorum. Amen.  |v Schnitzlein, Ellenbog, 71f. 
596 3 0 |g 65r  |t Recepta  |i >Pulveres ad Solem<. >[E]rarius quidam faber in terra sarracenorum existens<. >Opus cuiusdam mauri in terra maurorum<  |s Rezepte eines “ [a]erarius fabri “ und “cuiusdam mauri”  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 72f. 
596 3 0 |g 65v–67v  |t Registrum omnium contentorum  |r Ulrich Ellenbog  |i >Tabula sive registrum omnium contentorum in hoc libro quem recolegi et ex pluribus extraxi ut igitur singulorum facilior habeatur invencio die nono Februari. 1465. Omnia contenta anotavi et in ordine ut infra scripsi ad laudem eius qui vivit et regnat per infinita secula benedictus<.  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 145–150 
596 3 0 |g 68r  |t Recepta  |i Unum singulare ex rubicissa carbones et lignis maioribus juniperi ...  |s Vier labortechnische Ratschläge  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 73f. 
596 3 0 |g 68v–70r  |t Handwerkliche Rezepte (dt.)  |i Wiltu usgelet bůchstaben von gold machen, so nim ain wenig kriden und saffran ...  |s 26 Rezepte zur Herstellung von Farben, Tinte, goldenen Buchstaben u.a. Materialien  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 74–78  |v Edition: Doris Oltrogge, Datenbank mittelalterlicher und frühneuzeitlicher kunsttechnologischer Rezepte in handschriftlicher Überlieferung. FH Köln, Institut für Restaurierungs- und Konservierungswissenschaften (http://db.re.fh-koeln.de:2200) 
596 3 1 |g 70v-72r  |t leer 
596 3 0 |g 72v  |t Registrum Rosarii  |i >Registrum Rosarii<. Post capitulum primum de investigacione lapidis philosophorum autor in practica sua vult 4or regimina esse neccessaria ...  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 78f. 
596 3 0 |g 72v  |t Recepta  |i >Ad lunam<. Recipe uncie iiii terre: aque uncie ii fermentate ... – –... >Ad solem<. Recipe terre uncie iiii: aque fermentate uncie ii: ... – ... Item nota de ponderibus secundum rosarium, ad lunam ...  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 78f. 
596 3 0 |g 73r–80v  |t Rosarium maius sive practica  |r Arnaldus de Villanova  |i >Incipit rosarium. De investigacione huius lapidis. Capitulum primum<. Manifestum est ergo operacionem medicine imitari operationem nature ... – ... ac esse de numero sapientum antiquorum. Deo gracias. >Explicit liber maiorum philosophorum verissimus in arte nostra optimus anno 1464 [gestrichen:] in vigilia Iohannis<.  |v Manget, Bibliotheca, Bd. 1. S. 666–676  |v Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 847  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 79–82. 
596 3 0 |g 80v–82v  |t De essentiis essentiarum. (Opus minus Thome ad regis filium per tria capitula divina)  |r Thomas Capellanus  |i Magnifico principi ac illustrissimo domino suo R[oberto] primogenito regis ... – ... convertit eum in purissimum solem. Iste est modus de lapide minerali. >Explicit opus Thome ad regis filium<.  |v Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 844  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 82–84f. 
596 3 0 |g 82v–83r  |t Recepta pro luna fixa  |i Recipe unam libram vel plus aut minus ad placitum de sulphure ... – ... ut sol naturalis servatur in huius modi aquis fortissimis probatum  |v Schnitzlein, Ellenbog, S.84. 
596 3 0 |g 83r  |t Notabile bonum  |i Nota mundus iste corporeus ex quatour elementis constat ... – ... obinens medietatis iungit utrumque. Nota sulphur stultorum et vulgi corrumpit corrumpcione nigredinis ... – ... ne fugiat ex corporibus quibus permixtum est in igne  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 85 
596 3 0 |g 83r–84r  |t Dicta quorundam autorum in arte  |i >Avicenna dixit< Tunc sunt spiritus. Spiritus sunt ut imprimant corpus taliter ut possit coniungi cum anima ... – ... quod aliud extrinsecus apponatur, hiis que decoquuntur.  |s Zitierte Autoritäten : Avicenna, Aristoteles, Hermes, Plato und Astanus  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 85 
596 3 0 |g 84r–85r  |t Liber octo capitulorum de lapide philosophorum  |r Ps.-Albertus Magnus(?)  |i > Confabulacio argenti vivi<. Argentum vivum dicit se esse frigidum et humidum ... – ... et fusionem sine fumigacione tunc vincit omnem rem subtilem.  |v Thorndike/Kibre, Incipits, Sp.128;  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 85–87. 
596 3 0 |g 85r  |t Opus magni secreti  |i >Opus magni secreti<. Accipe ampullas quot vis et in qualibet 9 unicas mercurii ... – ... omnes colores qui in mundo fuerint, adorant ipsum. Benedictus ergo deus, qui det ipse nobis  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 87f. 
596 3 0 |g 85r–85v  |t Mineralia, lib. 3, tract. 2, cap. 5 (Exzerpt)  |r Albertus Magnus  |i >De duobus elementis metallorum scilicet sulphure et argento vivo. Nota Albertus in mineralibus suis<. Scimus autem quod aqua secundum quod huius modo ... – ... crematur, quecumque cremant, alia metalla non cremant  |v Albertus Magnus. - Mineralia, hrsg. v. August Borgnet. - Paris 1890, S. 80f.  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 88. 
596 3 0 |g 85v–86r  |t Practica (Epistola de taciturnitate huius scientie)  |r Johannes Tecenensis  |i >De occultacione et taciturnitate huius sciencie et artis<. Hortor vos karissimi in timore dei neminem fraude cuius venire studeat... ego Johannes artistarum servus et recte laborancium ... – ... reperiat fore huic consona tum experimento veritatis. Sit igitur laus summa deo.  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 88f.  |v Telle, Joachim. - Art. Johannes von Teschen, in Verfasserlexikon2, Bd. 4 (1983), Sp. 774–776 
596 3 0 |g 86r  |t Vasa pro fusione  |i >Vasa pro fusione<. Item nota testa contrita et calcinata et iterum commixto ... Kurze Notiz.  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 89 
596 3 0 |g 86r – 87v  |t Nomina et synonima terminorum in arte  |i >Secuntur nomina metallorum et primo auri<. Aurum, trifos, effebeb, origonia, sol – gold ... – ferlis in ym, lapis vini, petra vini, tartarum, tasso – winstein. Anschliessend: Nota quinque sunt spiritus huius artis, scilicet viride ...  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 89 
596 3 0 |g 87v–88v  |t De quatuor elementis  |i >De quatuor elementis secundum naturales<. Elementum quo ad propositum nostrum est, ex quo componitur res ... Nota illa diffinicio ponatur metaphysice 5. Et primo ... – ... eius spiritus color tingens ac contra ignem constans fit.  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 89 
596 3 0 |g 88v–89r  |t De proprietatibus septem planetarum  |i >De proprietatibus ac qualitatibus 7 planetarum<. Saturnus est primus planeta frigidus et siccus et malivolus ... – ... et quia habet proprietatem, ideo vocatur luna  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 90 
596 3 0 |g 89r-89v  |t De generatione corporum mineralium  |r Avicenna  |i >Avicenna in tractatu suo de mineralibus<. Corpora mineralia in quatuor species dividuntur ... – ... et fetidi et debilis, unde non bene gelatur. >Hec Avicenna<  |v Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 266  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 91–93 
596 3 0 |g 89v  |t De tinctura  |i >De tinctura<. Item tres sunt tincture ad solem et ad lunam prima fit ...  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 94. 
596 3 0 |g 89v–90v  |t De ponderibus  |i >De ponderibus<. Scripulo (?) est pondus pensans XX grane ordei...  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 94. 
596 3 0 |g 90r–92va  |t Vocabularius simplicium in arte  |i >Nota supra de synonymis fol. 86< Aloph id est aurum; attramentum id est vitriolum; abudel ... – ... zaffranum id est crocus ortulanus. >Deo gracias die animarum 1464<.  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 94f. 
596 3 0 |g 92vb  |t Notizen über zeitgenössische Alchemisten  |r Ulrich Ellenbog  |i Anno domini 1464 imperator Fridericus habebat quidam magistrum Martinum ... – ... Alios alchimistas nunc nescio nisi Cartusiensem in Buxia circa Memingis a quo hunc librum rescripsi  |v Schnitzlein, Ellenbogen, S. 151f. 
596 3 0 |g 93r–96r  |t De proprietatibus 12 signorum zodiaci.  |i >De proprietatibus signorum et planetarum<. Audivi sepenumero in arte nostra uno die quosdam opus inchoare ... – ... nota quod vel est inchoandum in novi lumino vel pleni lumino. >Deo gratias<  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 95f. 
596 3 1 |g 96v  |t leer 
596 3 0 |g 97r–99v  |t De Alchemia  |r Walthramus de Brabantia  |i >Abbas Walthramus de Brabantia de alchimia<. Incipit principium et initium huius operis et artis alchimice ... Primo provideas re ut habeas lapidem philosoporum ex candia ... – ... est suarum partium ab igne sublimacione finaliter. >Explicit hoc abbatis opus nobilissimum in arte<  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 96 
596 3 0 |g 99v–100r  |t Epistola  |i >Epistola quedam cuiusdam, qui incipit artem, postposuit autem eam, causam dicit<. Honorabile et spectabile domine mi peramande ea qui ... – ... etiam non respondet laboribus. Ergo dimisi factum  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 96f. 
596 3 0 |g 100r  |r Dictum quorundam contra hanc artem  |i >Dictum quorundam contra hanc artem<. Artis alchimice practica est opus mulierum et ludus puerorum ...  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 97 
596 3 0 |g 100r–101r  |t Pracitca  |r Walthramus de Brabantia  |i >Practica in arte nobilissima cuiusdam religiosi predicti abbatis<. Amantissime domine quoniam adhuc Rome eram monasterium meum habuit valentem virum appotecarium ... – ... invenietur rubedo in mundo sicut ista tinctura rubea  |s Gekürzte Fassung von Walthramus Text, oben fol. 97r–99v  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 97 
596 3 0 |g 101r  |t Similitudines inducentas artem hanc esse veram et naturalem  |i >Similitudines ad artem nostram<. Ignis consumens omnem humiditatem et ducit gradatim omnia in quinta essencia ...  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 98 
596 3 0 |g 101v–102v  |t Rosarius  |r Arnaldus de Villanova  |i >Notabilia alchimie<. >Conjunctio vera fit<.  |v Rezepte: Arnaldus de Villanova, Rosarius, Kap. XXIV (stark gekürzt), vgl. Manget, Bibliotheca, Bd. 1, S. 673f. und Semita semitae, Kap. Sequitur nunc pracitca, Manget, Bibliotheca, Bd. 1, S. 703  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 98f. 
596 3 0 |g 102v–104r  |t Versus  |r Abbas Walthramus  |i >In his metris continetur ars alchimie tota secundum concordia tractatus et practice abbatis<. Fili doctrinam tibi porigo bonam ... – ... gloria sit domino qui trius regnat in uno. >Expliciunt metra<.  |v Thorndike/Kibre, Incipits 559  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 99f. 
596 3 0 |g 104r–107v  |t Quaestio de alchimia perutilis  |i >Questio utilis<. Queritur utrum alchimia sit ars vera nec lege divina prohibita ... – ... qui creavit aurum et nostrum es regnans per celorum orbium fines. Amen. >Explicit questio utilis et pulchra super arte alchimie in alma universitate Erdfordiense disputata< .  |v v Ellenbog, S. 101 mit irtümlichem Verweis auf Thorndike-Kibre, Incipits Sp. 1198 und 1629 
596 3 0 |g 107v  |t De septem metallis  |i Aurum – sol – gold, argentum – luna – silber, ... Tota fortitudo istius artis stat in 3bus ...  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 101 
596 3 0 |g 107v–108v  |t Liber de lapide qui vocatur rebis  |r Mercher ad Fledium (?)  |i >Sequitur practica ad fatiendum solem et lunam<. Sume de lapide ubique reperto et vocatur rebis et nascitur in duobus montibus ... – ... in una hora in solem et lunam cum auxilio dei.  |v Thorndike-Kibre, Incipits Sp. 1535  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 102 
596 3 0 |g 108v–109r  |t Practica ad lunam et solem faciendam  |r Judeus in Öttingen  |i >Practica judei in Oethingen ad lunam fatiendam et solem<. Accipe partem i salis communis et secundam partem vitrioli ... –109r >De sole<... – ... et erit sol purus ponderosus in eternum  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 102f. 
596 3 0 |g 109r-109v  |t Secretum secretorum (?)  |r Roger Bacon(?)  |i >Aristoteles de lapide omnium philosophorum<. Est quidam lapis et non lapis et nec habet naturam lapidis ... – ... quia qui habet eam incomparabilem habet thesaurum  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 103 
596 3 0 |g 109v  |t Correctio fatuorum  |i >Notificacio lapidis philosophorum secundum anglicum<. Fili karissimi scias, spritus domini super aquas ferebatur ... Nunc manifesto tibi naturali cognicione in hoc proposito meo ... – ... et sepius expertum. Ihesus. >Hec notificacio est extracta ex corretorio fatuorum ubi completius habetur. Vide<  |v Manget, Bibliotheca, Bibliothca, Bd. 2, S. 101 ("Ex quadam charula lacerate")  |v Thorndike/Kibre, Incipits, Sp. 559  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 104 
596 3 0 |g 109v  |t Notificatio lapidi philosophorum  |i Nota. Philosophi omnem calidem ignem vocaverunt ... – ... quidem calci //  |s Schluss fehlt 
596 3 0 |g Bl. 110–119  |t fehlen 
596 3 0 |g 120r  |t Summa perfectionis (Auszug)  |r Ps.-Geber  |i //facile cum ignicione. Et in hoc completur archanum ... – ... et non dependet nisi in multiplicacione illius. Iam igitur laudetur sublimis naturarum deus benedictus et gloriosus qui nobis omnium medicinarum revelavit sermones. >Explicit Geber philosophus<  |v Pseudo-Geber, Summa perfectionis, hrsg. v. William R. Newman, Leiden 1991, 587f.  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 103 
596 3 0 |g 120r–124r  |t Practica  |r Roger Bacon/Raimundus Gaufredi  |i >Incipit practica cuiusdam philosophi<. In Christi igitur nomine. Habeas acetum purissimum in magna quantitate ... – ... tam in multiplicatione quam in proiectione  |v Thorndike/Kibre, Incipit, Sp. 1317  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 105 
596 3 0 |g 124r–124v  |t Recepta cum addicione mei Udalrici  |i >Recepta<. Recipe argentum vivum, sulfur et arsenicum ... – ... quod fit spatio breviori quam creditis. >Udalricus<. Sequitur addicio mea aurea, quoniam dum multa in libris philosophorum huius artis legerem ... – ... et practicam quam in arte. >Anno 1464 incepi, postquam finietur tibi scribam, quod abitiendum sit. Deo gratias, vale. >Datis die octavo decembris 1464 anno in Memingis. Continuavi opus per 9 menses et reliqui proprie maximam in medicinis practicam. Reincipere et novum inchoare volo, datis 10 die julii 1467<.  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 106 und Abb. S. 158. 
596 3 0 |g 125r–125v  |t Distillacio quae vite communis  |i >Sublimacio sive distillacio aque vite<. Constituatur furnus in camera clara et lucida in cuius ventre sit concavitas ... 5 pharmazeutische Rezepte  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 107 
596 3 0 |g 126r–126v  |t Epistola de sanguine humano  |r Arnaldus de Villanova  |i >Missiva magistri Arnoldi de Villanova ad magistrum Jacobum de Tolleto<. Magister Jacobe amice carissime dudum me rogastis ... – ... quodadmodum est in distillacionibus alkimie ultimis. >Finis missive<  |v Romswinkel, Hans-Joachim. - De sanguine humano destillato. Medizinisch-alchemistische Texte des 14. Jahrhunderts über destilliertes Menschenblut. - Bonn 1974, S. 13–19  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 107–108 
596 3 0 |g 127r  |t De aqua vitae  |r Udalricus Ellenbog  |i >Aqua vite appropriata morbis diversis<. >Hec ego<. Phisicus scire debet confectiones aque vite confortate ... – ... est thesauro magno a me Udalrico Ellenbog ingeniatum. >Deo gratias<.  |v Schnitzlein, , Ellenbog, S. 108 
596 3 0 |g 127r  |t De igne alchemistarum  |i Pro igne alkimistarum recipe pulveris de carbonibus laudatis a pixatoribus ... – ... proba an fit verum  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 108 
596 3 0 |g 127v–128r  |t Experimentum de celidonia  |i >Experimentum mirabile de celidonia<. Recipe celidoniam cum floribus, radicibus et fuscibus suis ... – ... cum aqua auri tollit omnes egritudines senectutis  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 109 
596 3 0 |g 128r  |t Contra garulos  |i >Notabile contra garulos in qualibet arte<. Quivis secretorum proditor et oculorum detector ...  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 109 
596 3 0 |g 128r–128v  |t Sublimatio mercurii  |i >Sublimatio mercurii<. Recipe mercurium librum 1 et tere super lapidem talis modo ... – ... fac quater vel quinquies et reserva usque ad fixionem  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 109f. 
596 3 0 |g 129r–142r  |t Recollectio notabilium in arte  |i >Opus magistri cuiusdam in arte<. >Qualiter agrediendum sit opus artis primo<. Qualiter aggrediendum sit opus artis nostri dei et ... – ... deinde albus in similitudine florum fabarum ultimo albissimus et enim est calcinatus. >Explicit nunc recollectio notabilium in arte per quendam magistrum que incepit folio 129<  |s Die Recollectio besteht aus mehreren Teilen: 129r–137r >Qualiter agrediendum sit opus artis primo< ... 129v >De fornellis quomodo fiant et quot sint mercurii ad opus nostrum< ... – ... >Explicit opus magistri in arte<; mit der Beschreibung von Öfen, Substanzen und Prozessen, möglicherweise Magister Bakarinus (Balcorinus), Summa alchimiae, wie Fulda, Ms. C 14a, 88v-116v; 137r-138r >Nota dissolucionem mercurii>; 138r-139r >Tratatus de calcinacione corporum<. ... – ... >Finis tractatus de calcinacione<  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 108–116 
596 3 0 |g 142r–143r  |t De mercurio  |r Martinus Hortulanus  |i >De mercurio nota Ortulanus<. Ipse est frigidus et humidus et deus ex eo creavit omnes ... – ... complementum cum commixione in operibus supradictis. >Hec Martinus Ortulans<  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 116f. 
596 3 0 |g 143r–145r  |t Practica in arte per sex capitula parva cuiusdam magistri  |i >De mortificacione mercurii cum practica in arte per multa capitula<. Philosophus dicit, qui scit mercurium mortificare ... – ... quod finis certificatur super suum principium et principium super suum finem. Deo gratias  |v Schnitzlein, Ellenbog, S.117f. 
596 3 0 |g 145r–145v  |t Compositiones elixiris ad album  |i >Componicio verissimi elixir ad album<. Recipe de mercurio preparato albo libri 5 et solve ... – ... cuiuscumque corporis in lunam purissimam convertit. >Finis tractatus. Deo gratias<.  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 118 
596 3 0 |g 146r  |t Coagulatio mercurii  |i >Coagulatio mercurii<. Recipe radicem nennfaris (?) cirti et extrahe succum et pone cum mercurio ...  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 118. 
596 3 0 |g 146r–146v  |t Opus in arte per duo capitula.  |r Gilbertus Anglicus  |i >Opus novum in arte<. >Opus Giberti cardinalis admirabie de aqua penetrativa, que solvit omnia metalla. Habet sex capitua<. Recipe alumnis plumosi, vitrioli nitri ana librum ... – ... et totidem mercurii habebis 11 unicas dure et congelate lune tamquam lapis. >Deo gratias<  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 118f. 
596 3 0 |g 146v–149r  |t Recepta  |i >Color<. Recipe tutie maioris partem I, cinobrii materialis ... [147r] >Aqua talk<. >Ad fatiendum crocum martis<. >Albatio<. >Aqua tartari <. [147v] >Sal tartari <. >Aqua viridis<. [148r] >Aqua mollificativa<. >Aqua omnium metallorum mollificativa<. >Crocus scorpionis< . >Rubificacio episcopi Tiituensis<. [148v] >Aqua dissolvens ferrum<. >Cuprum sic prepara ut reor pro opere Thome<. >Ut es molliatur ut cera<. >At deaurandum <. >Purgacio veneris<. >Ad mollificandum calibem vel ferrum<  |s Die Rezepte sind im Register Ellenbogs, 67v, unter einer Seitenzusahl zusammengefasst  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 120f. 
596 3 0 |g 149r–150v  |t Recepta.  |i >Sermo Hermetis sapientis de herbis, que vocatur boissa vel ziffera vel lunaria<. Hec herba similis est maiorane cuius folia celestrem ... >Congelacon mercurii<. >Preparacio metallorum<. [149v] >Calcinacio plumbi<. >Preparacio attramenti viridis et mollis<. [150r] >De aceto acerrimo<. >Preparacio aceti accerimi et etiam aque rubee sorbarum<. >Augmentum solis et lune<  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 121 
596 3 0 |g 150v–151r  |t Turba philosophorum (Anfang).  |i >Liber torme<. Inicium libri torme vel turme qui dicitur codex veritatis in arte libri scilicet in quo discipulorum suorum prudentiores Arisleus philosopi cognovit Pytagoram ... – ... eius humiditas aque humiditati iungatur etc. >Iste est liber subtilis in naturalibus sed quia non habeo finem ideo hic reliquam sed tu inquire an totum habere possis et rescribe<  |v Turba Philosophorum, hrsg. v. Julius Ruska (Quellen und Studien zur Geschichte der Naturwissenschaftren und der Medizin 1), Berlin 1931, S. 109–110, Zeile 7.  |v Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 745  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 122  |v Cardelle de Hartmann, Carmen. - Lateinische Dialoge, 1200-1400 : Literaturhistorische Studie und Repertorium. - Leiden 2007, S. 706, A2  |v Turba Philosophorum. Congrès pythagoricien sur l'art d'Hermès. - Edition critique, traduction et présentation par Grégoire Lacaze. - Leiden : Brill, 2018 (Philosophia antiqua ; volume 150), S. 348-380, Z. 10 
596 3 0 |g 151r–154r  |t Opus Calisteni  |i >Nunc ego scribam librum Calisteni philosophi in arte nostra non tamen reperi principium libri quamobrem inqire an habere possis. Et dum ad presentem (?) perveneris passum nunc subnotatum cum signo [Verweiszeichen] presenti (?) adquem (?) coniungas<. Aliecum aliis siut materia veneris et ferri ad lunam et materia saturni et lune ad solem ... – ... id est ignis examinacione. >Laus tibi Christe cum sancta Maria virgine. Explicit Calistenus philosophus post Hermetem<  |s Schnitzlein, Ellenbog, S. 123f. 
596 3 0 |g 154r–154v  |t Opus Anglici  |i >Incipit opus Anglici<. Recipe lapidem philosophorum et ipsum tere subiliter ... – ... et eveniet tibi elixir rubeum. Deo gratias. >Explicit opus Anglici die animarum 1464<  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 124 
596 3 0 |g 154v–155v  |t Liber denudatorum  |r Ps.-Geber  |i >Incipit optima declaracio secundum librum denutatorum Gebri<. Quoniam universa volumina philosophie etc. Iste est prologus ... – ... quia enim tinget super centenarium favente deo altissimo cuius nomen sit benedictum in seculorum secula. Amen. >Explicit liber denudatorum. Anno 1464 die Leonardi in Memingen<  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 124f. 
596 3 0 |g 155v-156v  |t Ergänzung zu 151r (mit Verweiszeichen)  |i Calistenus unus de antiquioribus post Hermetem huius artis nostre inventoribus dicit: Alchimia est scientia que inferioribus metallicis corporibus inducit ... – ... Et saturnus in suo oculto est aurum. Sed materie istorum sunt propinquus in eis advicem. Et ita alie cum aliis etc. ut sunt folio 151. Et sic habes totum Calistenum que profecto notabili est in arte. Deo gracias. Die 26 Januarii anno 1465. 
596 3 0 |g 156v  |t Notandum  |i >Notandum<. Elixir quando perfectum est non debet proici nisi super solem ... - ... dicitur auripigmentum, corrallus, aurum fermentum etc.  |v Schnitzlein, Ellenbog, S.125 
596 3 0 |g 157r–163r  |t Liber de compositione alchemiae  |r Morienus Romanus  |i [Über den Text, rot:] >26 die Januarii 1465<. [Text:] >Interrogationes Calip regis ad Morienem philosophum<. Moriene, querere licet primum, que et qualis sit huius rei substancia principalis et materia ... – ... spiritus tunc erit elixir perpetuum. Quod tingit in infinitum. Amen. > Explicit Morienes in achademia Parisiensi de arabico in latinum translatus, et per me Udalricum finitus die Valentini anno 1465. Deo gratia<.  |v Manget, Bibliotheca, Bd. 1, S. 513 - 519  |v Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 882  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 125–127 
596 3 0 |g 163v  |t Dictum Aristotelis  |i Aristoteles dicit: Abscondium hanc rem absconsione forti ut apprehendi vero valeat ab indoctis ... – ... in via indigacionis ad secretum huiusdem inveniendum.  |s Nur der erste Satz übereinstimmend mit Manget, Bibliothekca, Bd. 1, S. 341a, Zeile 16–18.  |v Schnitzlein, Ellenbog, S.127f. 
596 3 0 |g 164r–167r  |t Septem tractatus in operatione solis et lune  |r Ps.-Hermes Trismegistus  |i >Incipiunt septem tractatus Hermetis prioris scilicet de sapientia triplici in arte qui ab omnibus celavit insipientibus. Sequitur prohemium<. Quoniam in tanta etatis prolixitate experiri non desisterem ... >Primus tractatus<. Intelligite filii sapientum et priscorum philisophorum ... – ... inspitientis visum augmentat. >Expliciunt 7em tractatus Hermetis deo gracias die 22 Februarii 1465<  |s Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 308  |v Schnitzlein, Ellenbog, S.128f. 
596 3 0 |g 167r  |t De luto pro sigilandix vasis  |i Pasta sive lutum pro sigilando vasis ne aliquid respiret ...  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 129f. 
596 3 0 |g 167v– 168v  |t Practica ad lunam ex vernere  |r Jeorius Junger  |i >1465 die primo Julii in Memingen ad solem fatiendam ex luna cum cinere et calce veneris secundum Jeorium Junger<. Recipe veneris lameati subtiliter partes tres, sulfuris vulgi partes ij ... – ... quod scis prevalet et magister ...( ?) quam illud. 168r >Ad lunam fatiendem ex venere secundum Jeorium Junger<  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 129-131 
596 3 0 |g 169r -172r  |t Collatio magistri cum discipulo  |i >Die 7mo Septembris 1465. Lumen intelligentie secundum Anglicum<. In exposicione uniuscuiusque opusculi divinum implorandum ... – ... ut unaa [sic] mecum meriaris possidere vitam eternam. Amen.  |v Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 668 und 34  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 131. 
596 3 0 |g 172v-173r  |t Tractatus Salomonis  |i >Die 12 Septembris 1465<. >Tractatus Salomonis<. Inquit Salomon filius David quoniam sulphur iactando narrerarem et qualiter cum argento ... – ... quando discipulo diceret dum postularet. >Die 12 Septemberis. Deo gracias<.  |v Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 751  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 132f. 
596 3 0 |g 173r  |t Recepta  |r Wilhelmus Martinus  |i Induratio mercurii ut maleo duci possit. Accipe sarturnum et dissolve 2 vel 3s libros, fundatur in vas circulare ... Hec magister Wilhelmus credo Martinus alchimista imperatoris Friderici ducis Austrie. De hoc agente imperator infinitio [?] fecit fieri imaginas preciosissimas uti in Nova Civitate et Wienne habere. Die 10 Julii 1467.  |v Schnitzlein, Ellenbog, S.133f. 
596 3 0 |g 173v-174v  |t Recepta  |r Johannes judeus et alii  |i >Dealbacio vasis de venere<. Accepis setet vel lune sive subtilissime limatie vel in perameno ducte ... Item secundum Johannem judeum sic fit sol. Accepis auri fini virgaricali [?] minutissime terti inter tabulas pergameni ... [174r] >Aqua fortis<. >Ad separandum venerem ab argento in monetis<. ... Item secundum Johannem judeum baptizatum alchimistam marchinaris Johannes de pranicem bargucis [?] ... Die 13° Julii 1467 in Memingen hic notandum quod aliqui aurifabri dum volunt deaurare addunt mercurio. [174v] >Aqua fortis solutiva corporis<  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 134–137 
596 3 0 |g 175r-178r  |t Recepta  |r Joachim artista et alii  |i >Aqua fortis<. Recipe nitri purificati et cocti appart ut glacies tegule tecti i lb ... > Ad lutandum vasa contra ignem<. [175v] >Anno 1472 in Junyo ad me venit Joachim ex comitatu Tiroll a quo nunc scribenda habui. Qui artifex manualem videbatur mihi in arte satis notabilem. Male tamen erat vestitus et sumptus non habebat. Erat mecum per mensem<. Aurum numorum habet additiones. Si hoc auro aut alio vis uti in medicinis sic depurare debes<. >Aurum potabile<. 3 Rezepte. [176r] >Virtuacio herbarum<. [176r] >Aqua fortis solvens lunam et venerem<. [176v] >Albificacio veneris<. 4 Rezepte. [177r] >Graduacio lune<. 177v Secundus modus est ist et perficitur im fornace windaffen … Eine Federzeichnung zeigt den Ofen am linken Rand. [178r] A milite quem scis. Recipe alumis calcinati ...  |v Schnitzlein, Ellenbog, S. 138–142 
596 3 1 |g 178v–179r  |t leer 
596 3 0 |g 179v-Spiegelblatt hinten  |t Federzeichnungen mit Destilliergeräten  |v Schnitzlein, Ellenbog, S.142–144 und 157 
596 0 |a Papier, Wasserzeichen Ochsenkopf, Piccard, Wasserzeichenkartei 59650/59865 (1461-1463) 
596 0 |b VI¹¹ + (VI+1)²⁴ + 7 VI¹⁰⁸ + (VI+1)¹³² + 4 VI¹⁷⁹, letztes Blatt in den Deckel geklebt. Nach Blatt 109 fehlen 11 Blätter. 
596 0 |c Neuere Foliierung I. 1–109. 120–180 
596 1 |a Rubriziert, 2–4zeilige Lombarden, Seitentitel, Marginalien (teilweise grosse lat. Lettern mit Stift). 167r und 175v rote Siegel 
596 1 |c Skizzen von alchemischen Geräten  |3 Ir, ähnlich auf 179v und auf dem hinteren Spiegel 
596 1 |c Vereinzelt kleine, einfache Skizzen von Gefässen etc. am Rand  |3 Ab 97r 
596 1 |d Seitliche Begrenzung des Schriftraums mit Tinte, Stiftlinien, Blindlinien und Blattfaltung markiert, Schriftraum 13,5–16 x 20,5–23,5 cm, 37–48 Zeilen; 90r–92v, 86r–97v zweispaltig  |e Buchkursive von mehreren Händen; von der Hand Ellenbogs 65v–68r, 72v, 90r–170r (nach Schnitzlein, Ellenbog, S. 17) 
655 4 |a Rezepte 
655 7 |a Handschrift  |2 gnd-content 
690 |a Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 458 Dixit Salomon Sapientie capitulo septimo. Deus dedit  |2 han-A4 
690 |a Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 1548 Supposito ex informatione veridica sapientum  |2 han-A4 
690 |a Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 91 Amicum induit qui iustis amicorum precibus(peticionibus)  |2 han-A4 
690 |a Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 965 Nunc pater et(ac) domine venerande audiatis et intelligetis  |2 han-A4 
690 |a Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 1355 Reverende pater aures (hic) inclina et intellige  |2 han-A4 
690 |a Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 847 Manifestum est ergo operationem  |2 han-A4 
690 |a Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 844 Magnifico principi ac illustrissimo domino suo Roberto  |2 han-A4 
690 |a Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 128 Argentum vivum est frigidum et humidum  |2 han-A4 
690 |a Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 226 Corpora mineralia in quatuor dividuntur  |2 han-A4 
690 |a Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 559 Fili doctrinam sanam tibi porigo bonam  |2 han-A4 
690 |a Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 1535 Sume ex lapide ubique reperto et vocabitur rebis  |2 han-A4 
690 |a Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 559 Fili carissimi scias (quod) spritus domini ferebatur  |2 han-A4 
690 |a Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 1317 Recipe acetum fortissimum in bona(magna) quantitate  |2 han-A4 
690 |a Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 745 Initium libri Turbe (philosophorum) qui dicitur (est) codex veritatis  |2 han-A4 
690 |a Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 882 Moriene (mihi) primum querere libet que  |2 han-A4 
690 |a Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 308 Cum in tanta etatis prolixitate experiri non desisterem  |2 han-A4 
690 |a Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 668 In compositione uniuscuiusque compositi(opusculi) divinum implorandum est auxilium  |2 han-A4 
690 |a Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 34 Ad compositionem uniuscuiusque opusculi divinum invocandum  |2 han-A4 
690 |a Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 751 Inquit Salomon rex filius Davidis cum sulphurem iactationem narraret  |2 han-A4 
690 |a Ehemalige Signatur: Standort: Stadtbibliothek St. Gallen, Handschriften. Signatur: Ha 13 Hinweis: Alte Signatur (17. Jh.) mit Tinte auf dem Rücken eingetragen  |e Ha 13  |2 han-A5 
690 |a Ehemalige Signatur: Standort: Stadtbibliothek St. Gallen, Handschriften. Signatur: E 99 Hinweis: Alte Signatur (18. Jh.) mit Rötelstift im Spiegel vorn eingetragen  |e E 99  |2 han-A5 
700 1 |a Johannes, de Rupescissa  |e Verfasser  |4 aut 
700 0 |a Hortulanus  |e Verfasser  |4 aut 
700 0 |a Arnoldus  |c de Villa Nova  |d 1235-1312  |0 (DE-588)118645854  |e Verfasser  |4 aut 
700 0 |a Pseudo-Hermes  |e Verfasser  |4 aut 
700 0 |a Raimond de Terminis  |e Verfasser  |4 aut 
700 0 |a Frater Helias  |e Verfasser  |4 aut 
700 0 |a Geber  |c Latinus  |e Verfasser  |4 aut 
700 1 |a Ellenbog, Udalricus  |e Verfasser  |4 aut 
700 0 |a Thomas Capellanus  |e Verfasser  |4 aut 
700 0 |a Albertus  |c Magnus, Heiliger  |d 1193-1280  |0 (DE-588)118637649  |e Verfasser  |4 aut 
700 0 |a Johannes von Teschen  |e Verfasser  |4 aut 
700 0 |a Avicenna  |d 980-1037  |0 (DE-588)118505254  |e Verfasser  |4 aut 
700 0 |a Walthramus de Brabantia  |e Verfasser  |4 aut 
700 0 |a Mercher ad Fledium  |e Verfasser  |4 aut 
700 0 |a Roger Bacon  |e Verfasser  |4 aut 
700 0 |a Raimundus Gaufredi  |e Verfasser  |4 aut 
700 0 |a Gilbertus  |c Anglicus  |d gest. ca. 1250  |e Verfasser  |4 aut 
700 0 |a Morienus Romanus  |e Verfasser  |4 aut 
700 0 |a Georg Junger  |e Verfasser  |4 aut 
700 0 |a Wilhelmus Martinus  |e Verfasser  |4 aut 
852 4 |b SGKBV  |c RAVS  |j VadSlg Ms 429  |9 (41SLSP_UBS)9972410924805504 
856 4 2 |u http://www.handschriftencensus.de/25409  |z Handschriftencensus 
900 |f HANcollect_this handschrift 
900 |a HANunikat 
910 |c Die Katalogdaten stehen unter der Lizenz CC-BY zur Weiternutzung zur Verfügung. 
949 |c RAVS  |p 12  |j VadSlg Ms 429  |b SGKBV  |9 (41SLSP_UBS)9972410924805504 
986 |a (41SLSP_UBS)9972410924805504  |9 (41SLSP_UBS)9972410924805504 

Basisinformationen

Signatur:
  • St. Gallen, KB Vadiana SG, VadSlg Ms 429
Ressourcentyp:
Buchhandschrift
Titel:
Alchemische Sammelhandschrift
Entstehungsangaben:
1464-1467
Entstehungszeit (normiert):
1464 - 1467
Physische Beschreibung:
  • 1 Band (170 Blätter): mit Buchschmuck/Illustration; 31–31,5 x 22–22,5 cm

Inhalt und innere Ordnung

Inhalt:
  • Sammlung alchemischer Texte des Arztes Ulrich Ellenbog, aus verschiedenen Vorlagen kopiert in der Zeit, als Ellenbog Stadtarzt in Memmingen war. Die Texte sind in der Dissertation von von Georg Schnitzlein, Der Codex Vadiana 429 und Ulrich Ellenbog (1435-1499), München, 1983, einzeln behandelt; dort findet sich S. 174-183 ein vollständiges Initienverzeichnis. Die Titel dieser Beschreibung lehnen sich an Ellenbogs eigenes Inhaltsverzeichnis, 65v–67v, an.
  • [Ir]. Zeichungen von Öfen. Abbildung der Seite in: Schnitzlein, Ellenbog, S. 156
  • [Iv]. Quinta essentia. Quinta essentia est corpus per se differens ab omnibus elementis ...
  • [1r–24r]. De consideratione quinte essentie omnium rerum transmutabilium. Johannes de Rupecissa. >Quivis secretorum proditor et occoltorum detector non prosperabitur. Tene ergo hoc secretum. Primus liber est de consideracione quinte essentie omnium rerum transmutabilium<. Incipit liber primus de famulatu philosophie pauperibus evangelicis viris<. Dixit Salomon sapientie capitulo vii°. Deus dedit mihi horum que sunt scientiam veram ... – ... nihil efficacius spasmum fondat quam nobilissima quinta essencia vel in eius absencia aqua ardens. Deo igitur omnipotenti patri et filio ... Anno 1464. Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 458. Schnitzlein, Ellenbog, S. 35–45
  • [25r–26v]. Tractatulus lilium convallium. Ps.(?)-Hortulanus. >Incipit dyalogus philosophorum de lapide nostro glorioso et benedicto qui dicitur rebis et iste tractatulus dicitur lilium convallium<. Nigra sum sed formosa dicit mercurius. Ego sum aurum, tibi contradico ... – ... nigra sum sed formosa filie Jerusalem, de quo deus sit benedictus in secula seculorum. Amen. >Explicit dyalogus magistri et discipuli seu Ortulanus qui intitulatur lilium convallium<. Schnitzlein, Ellenbog, S. 45–47
  • [26v–28r]. Practica. Arnaldus de Villanova. >Sequitur alia notabilia in operacione nostra de gradibus<. Ut licet quod sunt quatuor colores principales in opere operantes, niger, albus, rubeus et citrinus ... – ... et contritam iterato utrumque coquatur et invenies nigredinem desuper apparentem. Manget, Jean Jacques. - Bibliotheca chemica curiosa. - Genf 1702, Bd. 1, S. 684–686 Nach Auslassung von S. 684 Beginn bei S. 685a unten, ab da in anderer Redaktion. Schnitzlein, Ellenbog, S. 47–50
  • [28r–32v]. Regimina quatuor. Ps.-Hermes. >Incipiunt regimina quatuor Hermetis philosophi scilicet regis Grecorum [Überschrieben mit: Aegiptiorum] patris philosophorum una cum arte et praxi<. Supposito ex sinuacione veridica sapientum quod artis nature duo sunt ... – ... Iam nullus ultra prudencie locus esset cum sapienti insipiens equaretur. Laus tibi Jesu Christe. Amen. >Expliciunt regimina Hermetis scilicet regis Grecorum patris philosophorum una cum arte et praxi de lapide philosophorum<. Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 1548. Schnitzlein, Ellenbog, S. 50f.
  • [32v–35v]. Lilium philosophorum una cum praxi de lapide philosophorum. >Incipiunt excerpta lilii philosophorum una cum praxi de lapide philosophorum<. Cum sit vobis quedam medicina elixir a philosophis nuncupata ... – ... quia non indigebis reiteracione totali si in prima vice recte peregeris. Laus Jesu Christe Maria cum virgine. >Explicit excerpta lilii philosophorum una cum praxi<. Schnitzlein, Ellenbog, S. 52–53
  • [35v–36r]. Secretum Hermetis patris philosphorum. Ps.-Hermes. >Incipit secretum Hermetis patris philosophorum. Sanctus spiritus assit nobis graciam<. Ad huius artis dulcedinem degustandam abicere conor... – ... quantum cuique durum in suam naturam convertit. Amen. >Explicit secretum Hermetis patris philosophorum<. Kommentar zur Tabula Smaragdina. Schnitzlein, Ellenbog, S. 53f.
  • [36r–43r]. Correctorium fatuorum. >Incipit correctorum fatuorum et maxime stultorum de lapide philosophorum<. De imitacione nature constantinus omne studium philosophicum fuerit inventum ... – ... in prima forma voluisset per infinita secula seculorum. Amen. >Expliciunt secreta philosophorum alchimie alias correctorium fatuorum et maxime stultorum qui laborant contra naturam. Laus tibi Christe<.. Ausser dem Textanfang weitgehend identisch mit Manget, Bibliotheca, Bd. 2, S. 166–171. Schnitzlein, Ellenbog, S. 55–57
  • [43r–50r]. Tertia epistola super lapide phisico. Raimond de Terminis. >Incipit semita recta< Amicum induit qui iustis precibus amicorum condescendit ... – ... et isti sunt veri termini ad totam perfectionem. Et cum ad hec perveneris lauda Jesum Christum creatorem altissimum super omnia benedictum contribuit tibi. Amen. >Explicit semita recta<. Thorndike/Kibre, Incipits Sp.91. Schnitzlein, Ellenbog, S. 58f.
  • [50r–51r]. Semita semitae (Prolog). Arnaldus de Villanova (?). >Incipit prologus semite bene detecte<. Nunc pater et domine reverende audiatis et intelligatis ... – ... virtute et vigore multa bona vobis errogavit. Amen.. Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 965. Schnitzlein, Ellenbog, S. 59f.
  • [51r–57v]. Speculum Alchymiae. Arnaldus de Villanova. >Incipit liber sancti Thome philosophi quem edidit causa peticionis vere iusticie data fidelibus homininbus inspiracione divinitatis summus tamen data fidelibus. In nomine sancte trinitatis et individue unitatis amen<. Adhoc ut possimus pervernire ad perfectam scienciam primo expedit scire ... – ... et cum prima substancia tum nutretur, quod generantur similes illis. >Explicit semita semite bene detecte seu inspiracione divinitatis summis data fidelibus<.. Manget, Bibliotheca, Bd. 1, S. 687–692 in anderer Redaktion und kurze Exzerpte aus S. 694–697. Schnitzlein, Ellenbog, S. 60–63. Cardelle de Hartmann, Carmen. - Lateinische Dialoge, 1200-1400 : Literaturhistorische Studie und Repertorium. - Leiden 2007, S. 199, R58
  • [57v–59r]. Semita semitae. Arnaldus de Villanova. >Incipit practica universalis tocius magisterii<. Reverende pater aures inclina et intellige prius temerarium ... – ... cuius utilitas maior quam possit percipi racione. Laus tibi Christum. >Explicit practica universalis tocius magisterii<. Manget, Bibliotheca, Bd. 1, S. 702–704. Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 1355. Schnitzlein, Ellenbog, S. 63–66
  • [59r–61r]. Speculum alchimiae. Frater Heiyla. >Sancti spiritus assit nobis gracia. Incipit speculum alkymie compositum a fratre Heyla ministro minorum et fuit directum Benedicto pape XI in Christi nomine<. Ut ad perfectam scienciam venire possis primo opportet te scire quod tres lapides ... – ... et postea recipe aliam humiditatem id est animam quia desiderat bibere et conjunge. >Explicit practica Benedicti pape undecimi quod dicitur speculum alkymie<. Anfang identisch mit fol. 51r: "Liber sancti Thome" und damit mit "Speculum alchymiae Arnaldi de Villa Nova" bei Manget, Bibliotheca, Bd. 1, S. 687–698, Schlussteil übereinstimmend mit 8. Disp. der "Recapitulatio totius operis" Manget, Bibliotheca, Bd. 1, S. 695–697. Schnitzlein, Ellenbog, S. 67f.. Cardelle de Hartmann, Carmen. - Lateinische Dialoge, 1200-1400 : Literaturhistorische Studie und Repertorium. - Leiden 2007, S. 599-603, Nr. R58
  • [61r–64r]. De veritatis investigatione. Ps.-Geber. >Incipit tractatus de investigacione veritatis ipsius Gebri. In Christi nomine. Amen<. Consideravimus in nostris voluminibus ex secretis principiorum naturalium proprietatibus ... – ... quod septimo post fixacionem purificat necessarium est ut utilibus coloribus tinges seu tinctura, colorans materiam convertibilem luna vel sole cum omnibus suis differentiis certis et notis. [62r] >Despurali perfectionis investigacione<. Sufficient aliquod artis exigenaciam disputatvimus conta negantes ... – ... nota quod ista medicina ex solis mercuriis sine salibus pertinet ad sanitatem corporis humani et specialiter omnium metallorum. Deo gratias. >Explicit tractatus de investigacione veritatis ipsius Gebri<.. Erster Abschnitt bis 62r in: Manget, Bibliotheca, Bd. 2. S. 89–90. Zweiter Abschnitt Schnitzlein, Ellenbog, S. 68–70.
  • [64r–65r]. Practica. Arnoldus de Villanova. >Practica practicarum quam scripsit Arnaldus de Villa nova ad papam Bonifacium que est brevior et levior nec non utilior via universale. Que practica sic fit<. Recipe vitrioli romani puri et electi uncie 12, salis petre ... – ... una pars tingit ultimi mille millia partes. Unde laus deo cuius nomen sanctum sit benedictum in secula seculorum. Amen.. Schnitzlein, Ellenbog, 71f.
  • [65r]. Recepta. >Pulveres ad Solem<. >[E]rarius quidam faber in terra sarracenorum existens<. >Opus cuiusdam mauri in terra maurorum<. Rezepte eines “ [a]erarius fabri “ und “cuiusdam mauri”. Schnitzlein, Ellenbog, S. 72f.
  • [65v–67v]. Registrum omnium contentorum. Ulrich Ellenbog. >Tabula sive registrum omnium contentorum in hoc libro quem recolegi et ex pluribus extraxi ut igitur singulorum facilior habeatur invencio die nono Februari. 1465. Omnia contenta anotavi et in ordine ut infra scripsi ad laudem eius qui vivit et regnat per infinita secula benedictus<.. Schnitzlein, Ellenbog, S. 145–150
  • [68r]. Recepta. Unum singulare ex rubicissa carbones et lignis maioribus juniperi .... Vier labortechnische Ratschläge. Schnitzlein, Ellenbog, S. 73f.
  • [68v–70r]. Handwerkliche Rezepte (dt.). Wiltu usgelet bůchstaben von gold machen, so nim ain wenig kriden und saffran .... 26 Rezepte zur Herstellung von Farben, Tinte, goldenen Buchstaben u.a. Materialien. Schnitzlein, Ellenbog, S. 74–78. Edition: Doris Oltrogge, Datenbank mittelalterlicher und frühneuzeitlicher kunsttechnologischer Rezepte in handschriftlicher Überlieferung. FH Köln, Institut für Restaurierungs- und Konservierungswissenschaften (http://db.re.fh-koeln.de:2200)
  • [70v-72r]. leer
  • [72v]. Registrum Rosarii. >Registrum Rosarii<. Post capitulum primum de investigacione lapidis philosophorum autor in practica sua vult 4or regimina esse neccessaria .... Schnitzlein, Ellenbog, S. 78f.
  • [72v]. Recepta. >Ad lunam<. Recipe uncie iiii terre: aque uncie ii fermentate ... – –... >Ad solem<. Recipe terre uncie iiii: aque fermentate uncie ii: ... – ... Item nota de ponderibus secundum rosarium, ad lunam .... Schnitzlein, Ellenbog, S. 78f.
  • [73r–80v]. Rosarium maius sive practica. Arnaldus de Villanova. >Incipit rosarium. De investigacione huius lapidis. Capitulum primum<. Manifestum est ergo operacionem medicine imitari operationem nature ... – ... ac esse de numero sapientum antiquorum. Deo gracias. >Explicit liber maiorum philosophorum verissimus in arte nostra optimus anno 1464 [gestrichen:] in vigilia Iohannis<.. Manget, Bibliotheca, Bd. 1. S. 666–676. Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 847. Schnitzlein, Ellenbog, S. 79–82.
  • [80v–82v]. De essentiis essentiarum. (Opus minus Thome ad regis filium per tria capitula divina). Thomas Capellanus. Magnifico principi ac illustrissimo domino suo R[oberto] primogenito regis ... – ... convertit eum in purissimum solem. Iste est modus de lapide minerali. >Explicit opus Thome ad regis filium<.. Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 844. Schnitzlein, Ellenbog, S. 82–84f.
  • [82v–83r]. Recepta pro luna fixa. Recipe unam libram vel plus aut minus ad placitum de sulphure ... – ... ut sol naturalis servatur in huius modi aquis fortissimis probatum. Schnitzlein, Ellenbog, S.84.
  • [83r]. Notabile bonum. Nota mundus iste corporeus ex quatour elementis constat ... – ... obinens medietatis iungit utrumque. Nota sulphur stultorum et vulgi corrumpit corrumpcione nigredinis ... – ... ne fugiat ex corporibus quibus permixtum est in igne. Schnitzlein, Ellenbog, S. 85
  • [83r–84r]. Dicta quorundam autorum in arte. >Avicenna dixit< Tunc sunt spiritus. Spiritus sunt ut imprimant corpus taliter ut possit coniungi cum anima ... – ... quod aliud extrinsecus apponatur, hiis que decoquuntur.. Zitierte Autoritäten : Avicenna, Aristoteles, Hermes, Plato und Astanus. Schnitzlein, Ellenbog, S. 85
  • [84r–85r]. Liber octo capitulorum de lapide philosophorum. Ps.-Albertus Magnus(?). > Confabulacio argenti vivi<. Argentum vivum dicit se esse frigidum et humidum ... – ... et fusionem sine fumigacione tunc vincit omnem rem subtilem.. Thorndike/Kibre, Incipits, Sp.128;. Schnitzlein, Ellenbog, S. 85–87.
  • [85r]. Opus magni secreti. >Opus magni secreti<. Accipe ampullas quot vis et in qualibet 9 unicas mercurii ... – ... omnes colores qui in mundo fuerint, adorant ipsum. Benedictus ergo deus, qui det ipse nobis. Schnitzlein, Ellenbog, S. 87f.
  • [85r–85v]. Mineralia, lib. 3, tract. 2, cap. 5 (Exzerpt). Albertus Magnus. >De duobus elementis metallorum scilicet sulphure et argento vivo. Nota Albertus in mineralibus suis<. Scimus autem quod aqua secundum quod huius modo ... – ... crematur, quecumque cremant, alia metalla non cremant. Albertus Magnus. - Mineralia, hrsg. v. August Borgnet. - Paris 1890, S. 80f.. Schnitzlein, Ellenbog, S. 88.
  • [85v–86r]. Practica (Epistola de taciturnitate huius scientie). Johannes Tecenensis. >De occultacione et taciturnitate huius sciencie et artis<. Hortor vos karissimi in timore dei neminem fraude cuius venire studeat... ego Johannes artistarum servus et recte laborancium ... – ... reperiat fore huic consona tum experimento veritatis. Sit igitur laus summa deo.. Schnitzlein, Ellenbog, S. 88f.. Telle, Joachim. - Art. Johannes von Teschen, in Verfasserlexikon2, Bd. 4 (1983), Sp. 774–776
  • [86r]. Vasa pro fusione. >Vasa pro fusione<. Item nota testa contrita et calcinata et iterum commixto ... Kurze Notiz.. Schnitzlein, Ellenbog, S. 89
  • [86r – 87v]. Nomina et synonima terminorum in arte. >Secuntur nomina metallorum et primo auri<. Aurum, trifos, effebeb, origonia, sol – gold ... – ferlis in ym, lapis vini, petra vini, tartarum, tasso – winstein. Anschliessend: Nota quinque sunt spiritus huius artis, scilicet viride .... Schnitzlein, Ellenbog, S. 89
  • [87v–88v]. De quatuor elementis. >De quatuor elementis secundum naturales<. Elementum quo ad propositum nostrum est, ex quo componitur res ... Nota illa diffinicio ponatur metaphysice 5. Et primo ... – ... eius spiritus color tingens ac contra ignem constans fit.. Schnitzlein, Ellenbog, S. 89
  • [88v–89r]. De proprietatibus septem planetarum. >De proprietatibus ac qualitatibus 7 planetarum<. Saturnus est primus planeta frigidus et siccus et malivolus ... – ... et quia habet proprietatem, ideo vocatur luna. Schnitzlein, Ellenbog, S. 90
  • [89r-89v]. De generatione corporum mineralium. Avicenna. >Avicenna in tractatu suo de mineralibus<. Corpora mineralia in quatuor species dividuntur ... – ... et fetidi et debilis, unde non bene gelatur. >Hec Avicenna<. Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 266. Schnitzlein, Ellenbog, S. 91–93
  • [89v]. De tinctura. >De tinctura<. Item tres sunt tincture ad solem et ad lunam prima fit .... Schnitzlein, Ellenbog, S. 94.
  • [89v–90v]. De ponderibus. >De ponderibus<. Scripulo (?) est pondus pensans XX grane ordei.... Schnitzlein, Ellenbog, S. 94.
  • [90r–92va]. Vocabularius simplicium in arte. >Nota supra de synonymis fol. 86< Aloph id est aurum; attramentum id est vitriolum; abudel ... – ... zaffranum id est crocus ortulanus. >Deo gracias die animarum 1464<.. Schnitzlein, Ellenbog, S. 94f.
  • [92vb]. Notizen über zeitgenössische Alchemisten. Ulrich Ellenbog. Anno domini 1464 imperator Fridericus habebat quidam magistrum Martinum ... – ... Alios alchimistas nunc nescio nisi Cartusiensem in Buxia circa Memingis a quo hunc librum rescripsi. Schnitzlein, Ellenbogen, S. 151f.
  • [93r–96r]. De proprietatibus 12 signorum zodiaci.. >De proprietatibus signorum et planetarum<. Audivi sepenumero in arte nostra uno die quosdam opus inchoare ... – ... nota quod vel est inchoandum in novi lumino vel pleni lumino. >Deo gratias<. Schnitzlein, Ellenbog, S. 95f.
  • [96v]. leer
  • [97r–99v]. De Alchemia. Walthramus de Brabantia. >Abbas Walthramus de Brabantia de alchimia<. Incipit principium et initium huius operis et artis alchimice ... Primo provideas re ut habeas lapidem philosoporum ex candia ... – ... est suarum partium ab igne sublimacione finaliter. >Explicit hoc abbatis opus nobilissimum in arte<. Schnitzlein, Ellenbog, S. 96
  • [99v–100r]. Epistola. >Epistola quedam cuiusdam, qui incipit artem, postposuit autem eam, causam dicit<. Honorabile et spectabile domine mi peramande ea qui ... – ... etiam non respondet laboribus. Ergo dimisi factum. Schnitzlein, Ellenbog, S. 96f.
  • [100r]. Dictum quorundam contra hanc artem. >Dictum quorundam contra hanc artem<. Artis alchimice practica est opus mulierum et ludus puerorum .... Schnitzlein, Ellenbog, S. 97
  • [100r–101r]. Pracitca. Walthramus de Brabantia. >Practica in arte nobilissima cuiusdam religiosi predicti abbatis<. Amantissime domine quoniam adhuc Rome eram monasterium meum habuit valentem virum appotecarium ... – ... invenietur rubedo in mundo sicut ista tinctura rubea. Gekürzte Fassung von Walthramus Text, oben fol. 97r–99v. Schnitzlein, Ellenbog, S. 97
  • [101r]. Similitudines inducentas artem hanc esse veram et naturalem. >Similitudines ad artem nostram<. Ignis consumens omnem humiditatem et ducit gradatim omnia in quinta essencia .... Schnitzlein, Ellenbog, S. 98
  • [101v–102v]. Rosarius. Arnaldus de Villanova. >Notabilia alchimie<. >Conjunctio vera fit<.. Rezepte: Arnaldus de Villanova, Rosarius, Kap. XXIV (stark gekürzt), vgl. Manget, Bibliotheca, Bd. 1, S. 673f. und Semita semitae, Kap. Sequitur nunc pracitca, Manget, Bibliotheca, Bd. 1, S. 703. Schnitzlein, Ellenbog, S. 98f.
  • [102v–104r]. Versus. Abbas Walthramus. >In his metris continetur ars alchimie tota secundum concordia tractatus et practice abbatis<. Fili doctrinam tibi porigo bonam ... – ... gloria sit domino qui trius regnat in uno. >Expliciunt metra<.. Thorndike/Kibre, Incipits 559. Schnitzlein, Ellenbog, S. 99f.
  • [104r–107v]. Quaestio de alchimia perutilis. >Questio utilis<. Queritur utrum alchimia sit ars vera nec lege divina prohibita ... – ... qui creavit aurum et nostrum es regnans per celorum orbium fines. Amen. >Explicit questio utilis et pulchra super arte alchimie in alma universitate Erdfordiense disputata< .. v Ellenbog, S. 101 mit irtümlichem Verweis auf Thorndike-Kibre, Incipits Sp. 1198 und 1629
  • [107v]. De septem metallis. Aurum – sol – gold, argentum – luna – silber, ... Tota fortitudo istius artis stat in 3bus .... Schnitzlein, Ellenbog, S. 101
  • [107v–108v]. Liber de lapide qui vocatur rebis. Mercher ad Fledium (?). >Sequitur practica ad fatiendum solem et lunam<. Sume de lapide ubique reperto et vocatur rebis et nascitur in duobus montibus ... – ... in una hora in solem et lunam cum auxilio dei.. Thorndike-Kibre, Incipits Sp. 1535. Schnitzlein, Ellenbog, S. 102
  • [108v–109r]. Practica ad lunam et solem faciendam. Judeus in Öttingen. >Practica judei in Oethingen ad lunam fatiendam et solem<. Accipe partem i salis communis et secundam partem vitrioli ... –109r >De sole<... – ... et erit sol purus ponderosus in eternum. Schnitzlein, Ellenbog, S. 102f.
  • [109r-109v]. Secretum secretorum (?). Roger Bacon(?). >Aristoteles de lapide omnium philosophorum<. Est quidam lapis et non lapis et nec habet naturam lapidis ... – ... quia qui habet eam incomparabilem habet thesaurum. Schnitzlein, Ellenbog, S. 103
  • [109v]. Correctio fatuorum. >Notificacio lapidis philosophorum secundum anglicum<. Fili karissimi scias, spritus domini super aquas ferebatur ... Nunc manifesto tibi naturali cognicione in hoc proposito meo ... – ... et sepius expertum. Ihesus. >Hec notificacio est extracta ex corretorio fatuorum ubi completius habetur. Vide<. Manget, Bibliotheca, Bibliothca, Bd. 2, S. 101 ("Ex quadam charula lacerate"). Thorndike/Kibre, Incipits, Sp. 559. Schnitzlein, Ellenbog, S. 104
  • [109v]. Notificatio lapidi philosophorum. Nota. Philosophi omnem calidem ignem vocaverunt ... – ... quidem calci //. Schluss fehlt
  • [Bl. 110–119]. fehlen
  • [120r]. Summa perfectionis (Auszug). Ps.-Geber. //facile cum ignicione. Et in hoc completur archanum ... – ... et non dependet nisi in multiplicacione illius. Iam igitur laudetur sublimis naturarum deus benedictus et gloriosus qui nobis omnium medicinarum revelavit sermones. >Explicit Geber philosophus<. Pseudo-Geber, Summa perfectionis, hrsg. v. William R. Newman, Leiden 1991, 587f.. Schnitzlein, Ellenbog, S. 103
  • [120r–124r]. Practica. Roger Bacon/Raimundus Gaufredi. >Incipit practica cuiusdam philosophi<. In Christi igitur nomine. Habeas acetum purissimum in magna quantitate ... – ... tam in multiplicatione quam in proiectione. Thorndike/Kibre, Incipit, Sp. 1317. Schnitzlein, Ellenbog, S. 105
  • [124r–124v]. Recepta cum addicione mei Udalrici. >Recepta<. Recipe argentum vivum, sulfur et arsenicum ... – ... quod fit spatio breviori quam creditis. >Udalricus<. Sequitur addicio mea aurea, quoniam dum multa in libris philosophorum huius artis legerem ... – ... et practicam quam in arte. >Anno 1464 incepi, postquam finietur tibi scribam, quod abitiendum sit. Deo gratias, vale. >Datis die octavo decembris 1464 anno in Memingis. Continuavi opus per 9 menses et reliqui proprie maximam in medicinis practicam. Reincipere et novum inchoare volo, datis 10 die julii 1467<.. Schnitzlein, Ellenbog, S. 106 und Abb. S. 158.
  • [125r–125v]. Distillacio quae vite communis. >Sublimacio sive distillacio aque vite<. Constituatur furnus in camera clara et lucida in cuius ventre sit concavitas ... 5 pharmazeutische Rezepte. Schnitzlein, Ellenbog, S. 107
  • [126r–126v]. Epistola de sanguine humano. Arnaldus de Villanova. >Missiva magistri Arnoldi de Villanova ad magistrum Jacobum de Tolleto<. Magister Jacobe amice carissime dudum me rogastis ... – ... quodadmodum est in distillacionibus alkimie ultimis. >Finis missive<. Romswinkel, Hans-Joachim. - De sanguine humano destillato. Medizinisch-alchemistische Texte des 14. Jahrhunderts über destilliertes Menschenblut. - Bonn 1974, S. 13–19. Schnitzlein, Ellenbog, S. 107–108
  • [127r]. De aqua vitae. Udalricus Ellenbog. >Aqua vite appropriata morbis diversis<. >Hec ego<. Phisicus scire debet confectiones aque vite confortate ... – ... est thesauro magno a me Udalrico Ellenbog ingeniatum. >Deo gratias<.. Schnitzlein, , Ellenbog, S. 108
  • [127r]. De igne alchemistarum. Pro igne alkimistarum recipe pulveris de carbonibus laudatis a pixatoribus ... – ... proba an fit verum. Schnitzlein, Ellenbog, S. 108
  • [127v–128r]. Experimentum de celidonia. >Experimentum mirabile de celidonia<. Recipe celidoniam cum floribus, radicibus et fuscibus suis ... – ... cum aqua auri tollit omnes egritudines senectutis. Schnitzlein, Ellenbog, S. 109
  • [128r]. Contra garulos. >Notabile contra garulos in qualibet arte<. Quivis secretorum proditor et oculorum detector .... Schnitzlein, Ellenbog, S. 109
  • [128r–128v]. Sublimatio mercurii. >Sublimatio mercurii<. Recipe mercurium librum 1 et tere super lapidem talis modo ... – ... fac quater vel quinquies et reserva usque ad fixionem. Schnitzlein, Ellenbog, S. 109f.
  • [129r–142r]. Recollectio notabilium in arte. >Opus magistri cuiusdam in arte<. >Qualiter agrediendum sit opus artis primo<. Qualiter aggrediendum sit opus artis nostri dei et ... – ... deinde albus in similitudine florum fabarum ultimo albissimus et enim est calcinatus. >Explicit nunc recollectio notabilium in arte per quendam magistrum que incepit folio 129<. Die Recollectio besteht aus mehreren Teilen: 129r–137r >Qualiter agrediendum sit opus artis primo< ... 129v >De fornellis quomodo fiant et quot sint mercurii ad opus nostrum< ... – ... >Explicit opus magistri in arte<; mit der Beschreibung von Öfen, Substanzen und Prozessen, möglicherweise Magister Bakarinus (Balcorinus), Summa alchimiae, wie Fulda, Ms. C 14a, 88v-116v; 137r-138r >Nota dissolucionem mercurii>; 138r-139r >Tratatus de calcinacione corporum<. ... – ... >Finis tractatus de calcinacione<. Schnitzlein, Ellenbog, S. 108–116
  • [142r–143r]. De mercurio. Martinus Hortulanus. >De mercurio nota Ortulanus<. Ipse est frigidus et humidus et deus ex eo creavit omnes ... – ... complementum cum commixione in operibus supradictis. >Hec Martinus Ortulans<. Schnitzlein, Ellenbog, S. 116f.
  • [143r–145r]. Practica in arte per sex capitula parva cuiusdam magistri. >De mortificacione mercurii cum practica in arte per multa capitula<. Philosophus dicit, qui scit mercurium mortificare ... – ... quod finis certificatur super suum principium et principium super suum finem. Deo gratias. Schnitzlein, Ellenbog, S.117f.
  • [145r–145v]. Compositiones elixiris ad album. >Componicio verissimi elixir ad album<. Recipe de mercurio preparato albo libri 5 et solve ... – ... cuiuscumque corporis in lunam purissimam convertit. >Finis tractatus. Deo gratias<.. Schnitzlein, Ellenbog, S. 118
  • [146r]. Coagulatio mercurii. >Coagulatio mercurii<. Recipe radicem nennfaris (?) cirti et extrahe succum et pone cum mercurio .... Schnitzlein, Ellenbog, S. 118.
  • [146r–146v]. Opus in arte per duo capitula.. Gilbertus Anglicus. >Opus novum in arte<. >Opus Giberti cardinalis admirabie de aqua penetrativa, que solvit omnia metalla. Habet sex capitua<. Recipe alumnis plumosi, vitrioli nitri ana librum ... – ... et totidem mercurii habebis 11 unicas dure et congelate lune tamquam lapis. >Deo gratias<. Schnitzlein, Ellenbog, S. 118f.
  • [146v–149r]. Recepta. >Color<. Recipe tutie maioris partem I, cinobrii materialis ... [147r] >Aqua talk<. >Ad fatiendum crocum martis<. >Albatio<. >Aqua tartari <. [147v] >Sal tartari <. >Aqua viridis<. [148r] >Aqua mollificativa<. >Aqua omnium metallorum mollificativa<. >Crocus scorpionis< . >Rubificacio episcopi Tiituensis<. [148v] >Aqua dissolvens ferrum<. >Cuprum sic prepara ut reor pro opere Thome<. >Ut es molliatur ut cera<. >At deaurandum <. >Purgacio veneris<. >Ad mollificandum calibem vel ferrum<. Die Rezepte sind im Register Ellenbogs, 67v, unter einer Seitenzusahl zusammengefasst. Schnitzlein, Ellenbog, S. 120f.
  • [149r–150v]. Recepta.. >Sermo Hermetis sapientis de herbis, que vocatur boissa vel ziffera vel lunaria<. Hec herba similis est maiorane cuius folia celestrem ... >Congelacon mercurii<. >Preparacio metallorum<. [149v] >Calcinacio plumbi<. >Preparacio attramenti viridis et mollis<. [150r] >De aceto acerrimo<. >Preparacio aceti accerimi et etiam aque rubee sorbarum<. >Augmentum solis et lune<. Schnitzlein, Ellenbog, S. 121
  • [150v–151r]. Turba philosophorum (Anfang).. >Liber torme<. Inicium libri torme vel turme qui dicitur codex veritatis in arte libri scilicet in quo discipulorum suorum prudentiores Arisleus philosopi cognovit Pytagoram ... – ... eius humiditas aque humiditati iungatur etc. >Iste est liber subtilis in naturalibus sed quia non habeo finem ideo hic reliquam sed tu inquire an totum habere possis et rescribe<. Turba Philosophorum, hrsg. v. Julius Ruska (Quellen und Studien zur Geschichte der Naturwissenschaftren und der Medizin 1), Berlin 1931, S. 109–110, Zeile 7.. Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 745. Schnitzlein, Ellenbog, S. 122. Cardelle de Hartmann, Carmen. - Lateinische Dialoge, 1200-1400 : Literaturhistorische Studie und Repertorium. - Leiden 2007, S. 706, A2. Turba Philosophorum. Congrès pythagoricien sur l'art d'Hermès. - Edition critique, traduction et présentation par Grégoire Lacaze. - Leiden : Brill, 2018 (Philosophia antiqua ; volume 150), S. 348-380, Z. 10
  • [151r–154r]. Opus Calisteni. >Nunc ego scribam librum Calisteni philosophi in arte nostra non tamen reperi principium libri quamobrem inqire an habere possis. Et dum ad presentem (?) perveneris passum nunc subnotatum cum signo [Verweiszeichen] presenti (?) adquem (?) coniungas<. Aliecum aliis siut materia veneris et ferri ad lunam et materia saturni et lune ad solem ... – ... id est ignis examinacione. >Laus tibi Christe cum sancta Maria virgine. Explicit Calistenus philosophus post Hermetem<. Schnitzlein, Ellenbog, S. 123f.
  • [154r–154v]. Opus Anglici. >Incipit opus Anglici<. Recipe lapidem philosophorum et ipsum tere subiliter ... – ... et eveniet tibi elixir rubeum. Deo gratias. >Explicit opus Anglici die animarum 1464<. Schnitzlein, Ellenbog, S. 124
  • [154v–155v]. Liber denudatorum. Ps.-Geber. >Incipit optima declaracio secundum librum denutatorum Gebri<. Quoniam universa volumina philosophie etc. Iste est prologus ... – ... quia enim tinget super centenarium favente deo altissimo cuius nomen sit benedictum in seculorum secula. Amen. >Explicit liber denudatorum. Anno 1464 die Leonardi in Memingen<. Schnitzlein, Ellenbog, S. 124f.
  • [155v-156v]. Ergänzung zu 151r (mit Verweiszeichen). Calistenus unus de antiquioribus post Hermetem huius artis nostre inventoribus dicit: Alchimia est scientia que inferioribus metallicis corporibus inducit ... – ... Et saturnus in suo oculto est aurum. Sed materie istorum sunt propinquus in eis advicem. Et ita alie cum aliis etc. ut sunt folio 151. Et sic habes totum Calistenum que profecto notabili est in arte. Deo gracias. Die 26 Januarii anno 1465.
  • [156v]. Notandum. >Notandum<. Elixir quando perfectum est non debet proici nisi super solem ... - ... dicitur auripigmentum, corrallus, aurum fermentum etc.. Schnitzlein, Ellenbog, S.125
  • [157r–163r]. Liber de compositione alchemiae. Morienus Romanus. [Über den Text, rot:] >26 die Januarii 1465<. [Text:] >Interrogationes Calip regis ad Morienem philosophum<. Moriene, querere licet primum, que et qualis sit huius rei substancia principalis et materia ... – ... spiritus tunc erit elixir perpetuum. Quod tingit in infinitum. Amen. > Explicit Morienes in achademia Parisiensi de arabico in latinum translatus, et per me Udalricum finitus die Valentini anno 1465. Deo gratia<.. Manget, Bibliotheca, Bd. 1, S. 513 - 519. Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 882. Schnitzlein, Ellenbog, S. 125–127
  • [163v]. Dictum Aristotelis. Aristoteles dicit: Abscondium hanc rem absconsione forti ut apprehendi vero valeat ab indoctis ... – ... in via indigacionis ad secretum huiusdem inveniendum.. Nur der erste Satz übereinstimmend mit Manget, Bibliothekca, Bd. 1, S. 341a, Zeile 16–18.. Schnitzlein, Ellenbog, S.127f.
  • [164r–167r]. Septem tractatus in operatione solis et lune. Ps.-Hermes Trismegistus. >Incipiunt septem tractatus Hermetis prioris scilicet de sapientia triplici in arte qui ab omnibus celavit insipientibus. Sequitur prohemium<. Quoniam in tanta etatis prolixitate experiri non desisterem ... >Primus tractatus<. Intelligite filii sapientum et priscorum philisophorum ... – ... inspitientis visum augmentat. >Expliciunt 7em tractatus Hermetis deo gracias die 22 Februarii 1465<. Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 308. Schnitzlein, Ellenbog, S.128f.
  • [167r]. De luto pro sigilandix vasis. Pasta sive lutum pro sigilando vasis ne aliquid respiret .... Schnitzlein, Ellenbog, S. 129f.
  • [167v– 168v]. Practica ad lunam ex vernere. Jeorius Junger. >1465 die primo Julii in Memingen ad solem fatiendam ex luna cum cinere et calce veneris secundum Jeorium Junger<. Recipe veneris lameati subtiliter partes tres, sulfuris vulgi partes ij ... – ... quod scis prevalet et magister ...( ?) quam illud. 168r >Ad lunam fatiendem ex venere secundum Jeorium Junger<. Schnitzlein, Ellenbog, S. 129-131
  • [169r -172r]. Collatio magistri cum discipulo. >Die 7mo Septembris 1465. Lumen intelligentie secundum Anglicum<. In exposicione uniuscuiusque opusculi divinum implorandum ... – ... ut unaa [sic] mecum meriaris possidere vitam eternam. Amen.. Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 668 und 34. Schnitzlein, Ellenbog, S. 131.
  • [172v-173r]. Tractatus Salomonis. >Die 12 Septembris 1465<. >Tractatus Salomonis<. Inquit Salomon filius David quoniam sulphur iactando narrerarem et qualiter cum argento ... – ... quando discipulo diceret dum postularet. >Die 12 Septemberis. Deo gracias<.. Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 751. Schnitzlein, Ellenbog, S. 132f.
  • [173r]. Recepta. Wilhelmus Martinus. Induratio mercurii ut maleo duci possit. Accipe sarturnum et dissolve 2 vel 3s libros, fundatur in vas circulare ... Hec magister Wilhelmus credo Martinus alchimista imperatoris Friderici ducis Austrie. De hoc agente imperator infinitio [?] fecit fieri imaginas preciosissimas uti in Nova Civitate et Wienne habere. Die 10 Julii 1467.. Schnitzlein, Ellenbog, S.133f.
  • [173v-174v]. Recepta. Johannes judeus et alii. >Dealbacio vasis de venere<. Accepis setet vel lune sive subtilissime limatie vel in perameno ducte ... Item secundum Johannem judeum sic fit sol. Accepis auri fini virgaricali [?] minutissime terti inter tabulas pergameni ... [174r] >Aqua fortis<. >Ad separandum venerem ab argento in monetis<. ... Item secundum Johannem judeum baptizatum alchimistam marchinaris Johannes de pranicem bargucis [?] ... Die 13° Julii 1467 in Memingen hic notandum quod aliqui aurifabri dum volunt deaurare addunt mercurio. [174v] >Aqua fortis solutiva corporis<. Schnitzlein, Ellenbog, S. 134–137
  • [175r-178r]. Recepta. Joachim artista et alii. >Aqua fortis<. Recipe nitri purificati et cocti appart ut glacies tegule tecti i lb ... > Ad lutandum vasa contra ignem<. [175v] >Anno 1472 in Junyo ad me venit Joachim ex comitatu Tiroll a quo nunc scribenda habui. Qui artifex manualem videbatur mihi in arte satis notabilem. Male tamen erat vestitus et sumptus non habebat. Erat mecum per mensem<. Aurum numorum habet additiones. Si hoc auro aut alio vis uti in medicinis sic depurare debes<. >Aurum potabile<. 3 Rezepte. [176r] >Virtuacio herbarum<. [176r] >Aqua fortis solvens lunam et venerem<. [176v] >Albificacio veneris<. 4 Rezepte. [177r] >Graduacio lune<. 177v Secundus modus est ist et perficitur im fornace windaffen … Eine Federzeichnung zeigt den Ofen am linken Rand. [178r] A milite quem scis. Recipe alumis calcinati .... Schnitzlein, Ellenbog, S. 138–142
  • [178v–179r]. leer
  • [179v-Spiegelblatt hinten]. Federzeichnungen mit Destilliergeräten. Schnitzlein, Ellenbog, S.142–144 und 157

Anmerkungen

Sprache, Schrift:
Lateinisch

Geschichte

Entstehungs-, Besitz- und Sammlungsgeschichte:
Die Bücher Ulrich Ellenbogs gelangten zum grössten Teil nach Ottobeuren, wo die meisten im Bauernkrieg zerstört wurden (Fürbeth, Büchersammlung). Wie die Alchemiehandschrift der Zerstörung entging, ist nicht bekannt. Sie gehörte im 16. Jh. nicht zur Sammlung Bartlome Schobingers; sie gelangte erst nach der Mitte des 17. Jahrhunderts in die städtische Bibliothek in St. Gallen.
In Memmingen geschrieben von Ulrich Ellenbog mit zahlreichen Datierungen 1464–1467
Ehemalige Signatur:
Ehemalige Signatur: Standort: Stadtbibliothek St. Gallen, Handschriften. Signatur: Ha 13 Hinweis: Alte Signatur (17. Jh.) mit Tinte auf dem Rücken eingetragen; Ha 13
Ehemalige Signatur: Standort: Stadtbibliothek St. Gallen, Handschriften. Signatur: E 99 Hinweis: Alte Signatur (18. Jh.) mit Rötelstift im Spiegel vorn eingetragen; E 99

Einband

Einband:
Halbleder mit Holzdeckeln. Pergamentfragmente juristischen Inhalts, 14. Jh. In einigen Lagen Verstärkungen aus unbeschriebenen Pergamentstreifen. Auf dem Leder des Vorderdeckels Ulrich Ellenbog mit Tinte, auf dem Rückdeckel Ellenbog. Auf dem Hinterdeckel weitere Notizen. Auf dem Vorderdeckel Alte Signatur "A i." 15. Jh., Rest abgerissen. Auf dem Rücken mit Tinte "Tractatus chymici varii Ms.", 17. Jh., darunter Signatur Ha 13. Neueres Signaturschild mit Signatur 429. Restauriert: Vorderdeckel zur Hälfte erneuert, beim Rückdeckel ca 1 cm breites Stück am Rand ergänzt. Spiegelblätter neu

Buchblock

Beschreibstoff:
Papier, Wasserzeichen Ochsenkopf, Piccard, Wasserzeichenkartei 59650/59865 (1461-1463)
Lagen:
VI¹¹ + (VI+1)²⁴ + 7 VI¹⁰⁸ + (VI+1)¹³² + 4 VI¹⁷⁹, letztes Blatt in den Deckel geklebt. Nach Blatt 109 fehlen 11 Blätter.
Zählungen:
Neuere Foliierung I. 1–109. 120–180

Ausstattung

Rubrizierungen:
Rubriziert, 2–4zeilige Lombarden, Seitentitel, Marginalien (teilweise grosse lat. Lettern mit Stift). 167r und 175v rote Siegel
Miniaturen / Zeichnungen:
Ir, ähnlich auf 179v und auf dem hinteren Spiegel: Skizzen von alchemischen Geräten
Ab 97r: Vereinzelt kleine, einfache Skizzen von Gefässen etc. am Rand
Einrichtung:
Seitliche Begrenzung des Schriftraums mit Tinte, Stiftlinien, Blindlinien und Blattfaltung markiert, Schriftraum 13,5–16 x 20,5–23,5 cm, 37–48 Zeilen; 90r–92v, 86r–97v zweispaltig
Schrift:
Buchkursive von mehreren Händen; von der Hand Ellenbogs 65v–68r, 72v, 90r–170r (nach Schnitzlein, Ellenbog, S. 17)

Hinweise

Bibliographischer Nachweis:
  • Scherer, Gustav. - Verzeichniss der Manuscripte und Incunabeln der Vadianischen Bibliothek in St. Gallen. - St. Gallen 1864, S. 122-124
  • Schnitzlein, Georg. - Der Codex Vadiana 429 und Ulrich Ellenbog (1435-1499). - Diss. München, 1983
  • Frank Fürbeth. - Die Büchersammlung des Memminger Arztes Ulrich Ellenbog (1435–1499), in: Scrinium Berolinense, Festschrift Tilo Brandis. - Berlin 2000, Bd. 1, S. 541–553, hier S. 544 und S. 551, A 41
  • Beat Matthias von Scarpatetti. - Katalog der datierten Handschriften in der Schweiz in lateinischer Schrift vom Anfang des Mittelalters bis 1550, Bd. 3: Die Handschriften der Bibliotheken St. Gallen - Zürich, Text- und Abbildungsband. - Dietikon-Zürich 1991, Textband S. 17, Nr. 44
Literatur:
  • Gamper, Rudolf, Hofmeier, Thomas. - Alchemische Vereinigung. Das Rosarium Philosophorum und sein Besitzer Bartlome Schobinger. Mit einem Beitrag von Doris Oltrogge [und] Robert Fuchs. – Zürich 2014, S. 115, 142
Repertorien:
  • Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 458 Dixit Salomon Sapientie capitulo septimo. Deus dedit
  • Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 1548 Supposito ex informatione veridica sapientum
  • Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 91 Amicum induit qui iustis amicorum precibus(peticionibus)
  • Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 965 Nunc pater et(ac) domine venerande audiatis et intelligetis
  • Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 1355 Reverende pater aures (hic) inclina et intellige
  • Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 847 Manifestum est ergo operationem
  • Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 844 Magnifico principi ac illustrissimo domino suo Roberto
  • Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 128 Argentum vivum est frigidum et humidum
  • Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 226 Corpora mineralia in quatuor dividuntur
  • Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 559 Fili doctrinam sanam tibi porigo bonam
  • Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 1535 Sume ex lapide ubique reperto et vocabitur rebis
  • Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 559 Fili carissimi scias (quod) spritus domini ferebatur
  • Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 1317 Recipe acetum fortissimum in bona(magna) quantitate
  • Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 745 Initium libri Turbe (philosophorum) qui dicitur (est) codex veritatis
  • Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 882 Moriene (mihi) primum querere libet que
  • Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 308 Cum in tanta etatis prolixitate experiri non desisterem
  • Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 668 In compositione uniuscuiusque compositi(opusculi) divinum implorandum est auxilium
  • Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 34 Ad compositionem uniuscuiusque opusculi divinum invocandum
  • Thorndike/Kibre, Incipits Sp. 751 Inquit Salomon rex filius Davidis cum sulphurem iactationem narraret
Externer Link:

Zugriffs- und Benutzungsbestimmungen

Zugangsbestimmungen:
  • Es gelten die Benutzungsbestimmungen für den Sonderlesesaal
Urheberrecht Metadaten:
Die Katalogdaten stehen unter der Lizenz CC-BY zur Weiternutzung zur Verfügung.

Bearbeitungsstand

Interne Bearbeitung:
  • Verzeichnung=Description=Inventaire; Rudolf Gamper

Identifikatoren

Systemnummer:
991170453429905501
Andere Systemnummer:
  • (HAN)000207182DSV05
  • (EXLNZ-41SLSP_NETWORK)991170453429905501
  • (41SLSP_UBS)9972410924805504
Quelle: